Από τότε που τα δύο τρίτα των Ελλήνων ψηφοφόρων ψήφισαν ενάντια στα μέτρα λιτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης την Κυριακή, ο κόσμος στους δρόμους της Αθήνας περιμένει, με ανησυχία, τα πρώτα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες για ένα νέο μνημόνιο.
Ο περισσότερος κόσμος ελπίζει ότι ο πρωθυπουργός του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας μπορεί να πετύχει μια καλύτερη συμφωνία με τους πιστωτές της ΕΕ μετά τη ψήφο για «όχι.» Ωστόσο, δεν υπάρχει πολλή πεποίθηση ότι η κυβέρνηση θα εκπληρώσει την εντολή της ψήφου για «όχι» και θα δώσει τέλος στη λιτότητα. Οι περισσότεροι φοβούνται ότι θα υπάρξουν νέα μέτρα λιτότητας, τα οποία η μάζα του πληθυσμού δεν μπορεί να αντέξει πλέον.
Στον σταθμό του μετρό του Άγιου Ιωάννη, ο Στέφανος δεν ήταν σίγουρος αν θα μπορούσε ο Τσίπρας να διαπραγματευτεί μια συμφωνία με λιγότερη λιτότητα. «Εξαρτάται πάρα πολύ από τη γερμανική και τις άλλες κυβερνήσεις,» είπε. «Αλλά ο κόσμος στην Ελλάδα δεν αντέχει πλέον τα μέτρα λιτότητας. Έτσι θα ήταν πολύ δύσκολο για την κυβέρνηση άν συμφωνούσε σε περισσότερες κοινωνικές περικοπές.»
Ο Στέφανος σπουδάζει χημεία και τρόφιμα. Η μητέρα του εργάζεται 30 ώρες σε ένα σούπερ μάρκετκαι κερδίζει μόλις €350. Ο πατέρας του είναι οδηγός λεωφορείων. Οι αποδοχές του ήταν περισσότερο από €1.000 τον μήνα, αλλά μειώθηκαν σε €600 λόγω των κοινωνικών περικοπών της ΕΕ και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η οικογένεια επίσης πρέπει να πληρώσει τον μισητό φόρο ακινήτων, επειδή είναι ιδιοκτήτες ενός μικρού διαμερίσματος.
Για τον Στέφανο και τον φίλο του Κέβιν η μόνη ελπίδα βρίσκεται σε μια πανευρωπαϊκή πάλη ενάντια στις κοινωνικές περικοπές. «Η ψήφος μας του ‘όχι’ ήταν ένα μήνυμα,» είπε. «Πρέπει να τερματίσουμε τη λιτότητα σε κάθε χώρα στην Ευρώπη, όχι μόνο στην Ελλάδα. Και γι’αυτό πρέπει να είμαστε ενωμένοι και όχι χωρισμένοι.» Όταν οι ρεπόρτερ του WSWSτον πληροφόρησαν για ένα αυξανόμενο απεργιακό κύμα στη Γερμανία ενάντια στις επιθέσεις στο βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων, είπε, «Οι γερμανοί οδηγοί τραίνων, ταχυδρομικοί και εργαζόμενοι στους νηπιακούς σταθμούς, οι εργαζόμενοι στο Βέλγιο, στη Γαλλία και εδώ στην Ελλάδα πρέπει να είναι ενωμένοι για να αγωνιστούν ενάντια σε αυτή την κρίση.»
Η Ελένη, που διδάσκει ιστορία της τέχνης και καλές τέχνες, μίλησε στους ρεπόρτερ του WSWS έξω από το πολυπληθές γραφείο ανεργίας του ΟΑΕΔ στην Ομόνοια, στο κέντρο της Αθήνας. Ψήφισε «όχι» στο δημοψήφισμα. «Το ξεκάθαρο ‘όχι’ είναι πολύ σημαντικό,» είπε. «Διαφορετικά θα πηγαίναμε απευθείας πίσω στο παρελθόν. Θα είχαμε αστυνομικό κράτος, θα είχαμε τεράστιες συμφωνίες λιτότητας, οι συντάξεις των ηλικιωμένων θα ήταν ακόμη χειρότερες. Ακόμη και οι δικές μου απολαβές θα ήταν όλο και λιγότερες.»
Ελπίζει ότι η ψήφος για «όχι» φέρνει την κυβέρνηση σε μια καλύτερη θέση να διαπραγματευτεί με τους πιστωτές της Ελλάδας και να αποφύγει περισσότερο εκτεταμένα μέτρα λιτότητας. Έχει προβλήματα με την πληρωμή του ενοικίου, που είναι €270, επειδή ο σύντροφος της είναι επίσης άνεργος. «Οι γονείς μου βοηθούν,» είπε. «Όλοι βοηθούν ο ένας τον άλλο. Μερικοί φίλοι είναι αγρότες και μας δίνουν μερικά λαχανικά. Προσπαθούμε να επιβιώσουμε.»
Η Ελένη βλέπει την Ελλάδα σαν μέρος ενός μεγάλου πειράματος, που αφορά όλες τις νότιες ευρωπαϊκές χώρες. Πιστεύει ότι η Γερμανία προσπαθεί σκόπιμα να μειώσει τους μισθούς των ελλήνων εργαζομένων για να έχει πρόσβαση σε φθηνά εργατικά στην Ευρώπη. «Εφόσον έχουμε το ίδιο νόμισμα, είναι δύσκολο να αποφευχθεί αυτό μέσα στην ΕΕ,» είπε. Ταυτόχρονα είναι ενάντια σε μια έξοδο από την ΕΕ.
Στο ερώτημα ποιά προοπτική θεωρεί ότι θα βάλει ένα τέλος στη λιτότητα στην Ευρώπη, εξέφρασε την ελπίδα ότι η γερμανίδα καγκελλάριος Άνγκελα Μέρκελ θα αλλάξει την άποψη της για την Ευρώπη. «Είμαστε άνθρωποι που ζούμε εδώ, δεν υπάρχουν μόνο τράπεζες,» είπε.
Ο Χρήστος εργάζεται επίσης σαν δάσκαλος σε ένα ιδιωτικό σχολείο και επίσης απολύθηκε για το καλοκαίρι. Ο μισθός του μειώθηκε από €16.000 σε μόλις €6.000 τον χρόνο μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία. Τώρα πρέπει να πληρώνει για τη θεραπεία της σοβαρά άρρωστης μητέρας του, και του μένουν μόλις €250 τον μήνα για ενοίκιο, ασφάλιστρα και τροφή.
Ελπίζει ότι θα υπάρξει μια άφεση χρέους, ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να ξοδέψει χρήματα για να σπρώξει την οικονομία. Αλλά έχει λίγη εμπιστοσύνη ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συμφωνήσουν σ’αυτό. Η ελπίδα είναι ότι αυτό που κάναμε θα δώσει ελπίδα σε άλλους για να ξεσηκωθούν επίσης,» είπε ο Χρήστος. «Επειδή δεν μπορούν να καταπνίξουν τον λαό. Προς το συμφέρον του λαού θα πρέπει να φουντώσουν τη μικρή φλόγα που εμείς ανάψαμε. Χρειαζόμαστε τη βοήθεια των λαών από άλλες χώρες. Δεν νομίζω ότι ο γερμανικός λαός θέλει να υποφέρει ο ελληνικός λαός.»
Η Ελένη είναι μια εργαζόμενη 24 ετών από το ελληνικό νησί της Κρήτης. Δεν ήμουν στο σπίτι μου και γι’αυτό δεν μπορούσα να ψηφίσω. Αλλά θα είχα ψηφίσει ‘όχι’. Νομίζω ότι θα προσπαθήσουν να πετύχουν μια καλύτερη συμφωνία, απλά λίγο καλύτερη από την προηγούμενη.»
Νόμιζε ότι ότι θα υπήρχαν περικοπές με οποιαδήποτε νέα συμφωνία, λέγοντας, «Δεν νομίζω ότι αυτή θα είναι διαφορετική. Δεν είμαι πραγματικά αισιόδοξη.»
Ερωτηθείσα πώς θα αντιδρούσε σε μια συμφωνία με τους πιστωτές βασισμένη σε περισσότερη λιτότητα, είπε, «Ψήφισα ‘όχι’ επειδή δεν θέλω αυτή τη συμφωνία.» Είπε ότι μια νέα συμφωνία «δεν θα ήταν χειρότερη από αυτή που ήταν τώρα. Αλλά τα πράγματα θα είναι χειρότερα από ό,τι ήταν πριν τέσσερα χρόνια.»
Μιλώντας για την επίπτωση της κοινωνικής κρίσης, η Ελένη είπε, «Ο κύριος λόγος που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν πεθάνει από τη λιτότητα είναι ότι οι περισσότεροι ζουν με τους γονείς τους.»
«Ήμουν βέβαιη ότι το εκλογικό αποτέλεσμα θα ήταν ‘όχι,» πρόσθεσε. «Σκεπτόμουν ότι μόνο οι πλούσιοι θα ψήφιζαν ‘ναι’ και δεν έχουν μείνει πολλοί πλούσιοι εδώ. Δεν ανησυχούσα για το αποτέλεσμα της ψήφου. Εμείς οι νέοι βρεθήκαμε σε αυτή την κατάσταση χωρίς καμία προειδοποίηση και τώρα είμαστε έτσι. Δεν νομίζω ότι κανείς στην ηλικία μου θα θέλει να έχει παιδιά αν η κατάσταση παραμείνει έτσι.»
Η Ελένη ήταν φοιτήτρια πριν από πέντε χρόνια όταν άρχισε η κρίση. Από την αρχή ήμουν ήδη σίγουρη ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα,» είπε. Μιλώντας για την κατάσταση στην Κρήτη είπε ότι περισσότεροι από 70 τοις εκατό ψήφισαν ενάντια στη συμφωνία λιτότητας της ΕΕ, αν και ο πληθυσμός δεν είχε επηρεαστεί τόσο από τις περικοπές όσο στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Είπε στο WSWS ότι δεν μπόρεσε να συμμετάσχει στο τεράστιο συλλαλητήριο του ‘όχι’ στην Αθήνα δύο μέρες πριν τη ψηφοφορία. Εξέφρασε απογοήτευση ότι μετά από προηγούμενα μεγάλα συλλαλητήρια ενάντια στη λιτότητα, «κάθε φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο, κάτι τεράστιο, και ο κόσμος δίνει διέξοδο στον θυμό του,» το πρόγραμμα περικοπών τελικά υλοποιείτο.
Η Ελένη ψήφισε για τον ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο και είπε, «Χρειαζόμασταν πραγματικά κάτι διαφορετικό.» Θεωρούσε ότι μια λύση στην οικονομική κρίση και την ατελείωτη λιτότητα «ήταν να κάνουν τους υπεύθυνους για την κρίση να πληρώσουν. Απλά δεν μπορούμε να έχουμε λιγότερα χρήματα από όσα χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε. Οι πλούσιοι πρέπει να έχουν λιγότερα χρήματα.»
Η Ελένη είπε ότι τα μέσα ενημέρωσης έκαναν το καθετί δυνατό για να εξασφαλίσουν ψήφο για «ναι,» προσθέτοντας, «Υποθέτω ότι με το Διαδίκτυο έχουμε μια ελπίδα. Νομίζω ότι χωρίς το Διαδίκτυο δεν θα είχαμε ψηφίσει «όχι,» καθώς η προπαγάνδα για ‘ναι’ ήταν πραγματικά εντατική. Εδώ μας έλεγαν ότι εάν ψηφίζαμε ‘όχι’ όλοι θα πεινούσαν και θα πέθαιναν στους δρόμους. Μια γυναίκα στην τηλεόραση είπε, ‘όλοι, πλούσιοι και φτωχοί, όλοι θέλουν να ψηφίσουν ναι’.»
Σχετικά με την κατάσταση της, είπε, «Όποια δουλειά και να κάνω δεν θα μπορέσω να επιβιώσω χωρίς βοήθεια από τους γονείς μου. Δεν το θέλω αυτό.» Η προηγούμενη δουλειά της ήταν να πουλά κάρτες κινητών σε περαστικούς μόνο για €400 τον μήνα. Είπε, «Από αυτά έπρεπε να πληρώσω ενοίκιο, λογαριασμούς και τροφή και δεν μου έμεναν χρήματα. Επίσης πρέπει να πληρώνω €100 τον μήνα για φάρμακα. Είμαι ασφαλισμένη για φάρμακα αλλά δεν καλύπτονται όλα, γι’αυτό πρέπει να πληρώσω.»
«Μερικές φορές πρέπει να ζητήσω μερικά χρήματα από τους γονείς μου. Εμείς οι νέοι δεν μπορούμε να αποταμιεύσουμε χρήματα. Δεν θέλουμε να είμαστε πλούσιοι· απλά θέλουμε μια κανονική ζωή. Είμαστε στον 21ο αιώνα. Θέλουμε κάτι περισσότερο από αυτό.»
8 Ιουλίου 2015