Pazar gecesi, İran ile Irak sınırı yakınında meydana gelen bir depremde en az 452 kişi öldü, 7.000’den fazla kişi yaralandı. Pakistan, Lübnan, Kuveyt ve Türkiye’deki haber ajansları, 7,3 şiddetindeki depremin bölge geneline artçı sarsıntılar gönderdiğini ve depremin bu ülkelerde de hissedildiğini bildirdiler.

Eylül ayında Meksika’da meydana gelen ve 200’dan fazla insanın ölümüne yol açan 7,1 şiddetindeki depremi geride bırakan afet, bu yılki en ölümcül deprem olarak kabul ediliyor.

Depremin merkez üssü, Bağdat’ın yaklaşık 230 kilometre kuzeydoğusunda bulunan İran’ın Ezgule kenti yakınındaydı. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’na (USGS) göre, deprem, derin olmadığı kabul edilen 23 kilometre derinlikte meydana geldi.

İran’ın yarı resmi haber ajansı Tasnim’e göre, afetten etkilenen bölgelere, kurtarma çalışmalarına yardım etmeleri için Devrim Muhafızları gönderildi.

Tahran’daki Kızılay’ın sözcüsü Mansur Bagheri, yardım kuruluşunun, daha ağır hasar görmüş bölgelerde kurtarma çalışmaları gerçekleştirdiğini bildirdi. Belirtildiğine göre, kurum narkotik köpekleri ve enkaz kaldırma ekipleri göndermiş ve acil barınma ve tedavi sağlıyor.

İran’daki yardım kuruluşları, en az 70.000 insanın barınağa ihtiyaç duyduğunu bildirdi. Bazı kentlerde şebeke suyu ve elektrik yok. Binaların çökmesinin ardından, on binlerce kişi soğuk havada dışırıda saatler geçirmek zorunda kaldı. Kurtarma çalışmalarının ikinci gecesinde, hala binlerce kişinin dışarıda uyuması bekleniyor.

Toprak kaymaları, kırsal alanlarda etkilenen insanlara erişme çabalarını daha da zorlaştırmış durumda. Irak’ın kuzeyindeki yarı özerk Kürt bölgesinde, kayaların yakındaki bir baraja zarar vermesine yol açan bir toprak kayması sonucunda dört kişi öldü. Barajda çatlaklar olduğu ve civarda yaşayanlara bölgeyi tahliye etmeleri söylendiği bildirildi.

Yarı resmi İranlı Öğrenciler Haber Ajansı’na (INSA) göre, ölümlerin çoğu, İran’ın batı vilayeti Kirmanşah’taki Serpol Zehap kentinde meydana geldi. 30.000 kişilik nüfusa sahip kentte en az 216 kişi öldü ve kentin başlıca hastanesi tam olarak çalışmıyor.

INSA’nın sağladığı görüntüler, depremin yol açtığı yıkımın boyutlarını gösteriyor. Özellikle bir fotoğraf dizisi, yakın dönemde düşük gelirli aileler için inşa edilmiş bir apartmanın neredeyse yıkıldığını gösteriyor.

Altyapının çökmesi, bazı bölgelerde içme suyunu tehlikeli hale getirdi. BBC’ye göre, ağırlıklı olarak Kürtlerin yaşadığı dağlık bölgedeki çoğu bina ve ev balçıktan yapılmış ve depreme karşı oldukça dayanıksız.

New York Times’a göre, 2005’ten 2013’e kadar İran cumhurbaşkanlığı yapan Mahmud Ahmedinejad, Serpol Zehap dahil olmak üzere İran’ın daha yoksul bölgelerinde düşük maliyetli konutlar inşa etmeye yönelik bir hükümet programını uygulamaya koymuş. Depremin ardından, onun siyasi muhalifleri, çoğu binanın kötü bir şekilde inşa edildiğini iddia ediyor. Ancak başkaları, binaların bir fay hattının üstünde olduğunu ve hiçbir şey yapılamayacağını söylüyor.

Irak’taki ve İran’daki yetkililer, hızla müdahale edilmesi çağrısı yapan açıklamalar yayınladılar.

İran devlet televizyonu, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin kurtarma çalışmalarını izlemek üzere Salı günü Kirmanşah’a gitmeyi planladığını bildirdi. Sağlık Bakanlığı’ndan yetkililer ve Devrim Muhafızları Başkomutanı Tuğgeneral Muhammed Ali Caferi de bölgeyi ziyaret etti.

Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, Pazartesi günü, Twitter’da, “sivil savunma ekiplerine, sağlık ve yardım kuruluşlarına” depremden etkilenenler için “ellerinden gelen her türlü yardımı sağlamaları talimatı” verdiğini belirtti.

İran’ın Ruhani Lideri Ayetullah Ali Hamaney başsağlığı mesajları gönderdi ve deprem mağdurları için askeri ve sivil yardım gönderilmesi çağrısı yaptı.

Yardım çabaları sürerken, birçok kişi, kurtarma operasyonu güçlerinin yeterli donanıma sahip olmadığını iddia ediyor. Sosyal medyadaki görüntüler, kurtarma görevlilerinin enkazı el feneri olmadan ve ışık için mecburen kendi cep telefonlarını kullanarak aradığını gösteriyor.

İran hükümet gazetesi, Twitter’da, hiçbir yardım gelmediğinden şikayet eden bir Serpol Zehap sakininin videosunu paylaştı.

Videodaki kişi, “Henüz hiçbir yardım yok; ne yiyecek, ne su, ne giyecek, ne de çadır, hiçbir şey.” diyordu. Yıkılmış binalar videonun arka planında görülebiliyor. “Henüz hiçbir tesis yok. Dün geceden beri dışarıda yatıyoruz. Evlerimizin durumu bu. Elektriğimiz, suyumuz, yakıtımız, telefon hatlarımız gitti, her şey tamamen gitti, tüm kent harap oldu, yıkıldı.”

İran yurttaşları daha önce de yetersiz kurtarma çalışmalarıyla karşılaşmışlardı. 2012’de, İran’ın kuzeyinde meydana gelen iki depremde 300’den fazla kişi ölmüştü. Hükümetin yeterli müdahalesinin yokluğunda, birçok İranlı genç ve başkaları, para ve malzeme toplamak üzere bir yardım çalışması başlatmış; birçoğu, hükümet tarafından ihmal edildiği suçlamasında bulundukları kırsal alanlara gitmişti.