TOFAŞ, küresel otomotiv devi Stellantis şirketinin Türkiye’deki alt kuruluşu konumunda bulunuyor. Şirketlerin otomotiv sektöründe artan saldırısı, dünya çapında ve Türkiye’de otomotiv işçilerini doğrudan ilgilendiriyor. Taban Komitelerinin Uluslararası İşçi İttifakı’nın bu açıklaması, otomotiv işçilerine küresel bir çağrı niteliğindedir.

***

Amerika Birleşik Devletleri’nde Stellantis’te yüzlerce ek (geçici) işçinin aniden işten çıkarılmasıyla birlikte, otomotiv sanayisinde ve dünya genelinde hızla tırmanan işçi kıyımı yeni bir aşamaya giriyor.

Geçtiğimiz hafta Detroit şehrinde ve Kokomo, Indiana’da 539 işçi hiçbir uyarı yapılmadan işten çıkarıldı ve ay sonuna kadar sigortalarının kesileceği söylendi. Kokomo’daki Indiana Transmisyon Fabrikası’nda çalışan bir geçici işçi (SE) Salı günü 100 geçici işçinin işten çıkarıldığını ve bugün de yeni işten çıkarmaların olacağını bildirdi.

Birleşik Otomotiv İşçileri (UAW) sendikası, 13 Ocak’ta şube yetkililerine gönderdiği bir mektupta, “Daha kısa bir süre içinde olmasa bile önümüzdeki birkaç ay içinde yaklaşık 1.600 olan geçici işçi sayısının önemli ölçüde azaltılacağını” kabul etti.

Aslında UAW, Kasım ayında yeni UAW-Stellantis toplu sözleşmesinin onaylanmasından önce şirketin istihdam ettiği yaklaşık 5.300 geçici işçinin neredeyse yarısının işten çıkarılması için şirkete yeşil ışık yakmıştı. Bu, geçen yılın sonunda Stellantis’te daha önce açıklanan 3.700 işten çıkarmanın yanı sıra General Motors ve Ford’da yüzlerce kişinin daha işten çıkarılmasına ek olarak geldi.

Toplu işten çıkarmalar, sahte “dik duruş” grevinin ardından geçen sonbaharda sözleşmeleri dayatan UAW aygıtının ihanetinin ve hainliğinin boyutunu gözler önüne seriyor. İşten çıkarmalar, UAW’yi kendilerine yalan söylemekle suçlayan ve bir sonraki hedefin fabrikalardaki işçiler olacağını belirterek tam zamanlı işçileri toplu işten çıkarmalara karşı mücadeleye katılmaya çağıran geçici işçilerin öfkeli muhalefetine yol açtı.

İşten çıkarmaların yenilgiye uğratılması için işçilerin ipleri kendi ellerine almaları gerekiyor. Taban Komitelerinin Uluslararası İşçi İttifakı (TK-Uİİ), işçileri, işten çıkarmaları durdurmaya zorlamak için grev ve diğer mücadelelerin hazırlanması da dahil olmak üzere, her otomotiv fabrikasında UAW aygıtından bağımsız taban komiteleri kurmaya çağırmaktadır. Bu komiteler bilgileri paylaşıp ortak eylemi koordine etmek için gereklidir.

İşçiler eski işçi sloganını yeniden canlandırmalıdır: “Birimize yapılan hepimize yapılmıştır!” İşten çıkarmalar durdurulmadığı takdirde şirket sahipleri istihdamın büyük kısmını yok etmeye ve kalan işçileri yıldırmaya devam edecektir. Sonuç sosyal yıkım, evsizlik, uyuşturucu bağımlılığı, intiharlar ve diğer sosyal hastalıklar olacaktır.

Gerçekten de, halihazırda duyurulan işten çıkarmalar, otomotiv sanayisinde yarım yüzyıldır yaşanan ve yüz binlerce kişiyi kapsayan en büyük işten çıkarma dalgasının sadece görünen yüzüdür. Şirketler, işgücünün tüm kesimlerini ortadan kaldırmak için gelişmekte olan elektrikli araç (EV) teknolojisini kullanıyorlar.

İşten çıkarılacaklar arasında motor ve aktarma organları işçileri de yer alacak ve bu işçilerin yerini, maaşlarının çok altında ücret alan batarya işçileri alacak. GM’nin sahibi olduğu batarya üreticisi Ultium’un başlangıç ücretleri, yeni GM toplu sözleşmesi uyarınca standart ücretin yüzde 75’i olarak belirlendi. İşten çıkarmalar Syncreon, Borg Warner ve diğer şirketlerdeki otomobil parçaları işçileri arasında da artarak devam ediyor.

İşten atma ve çıkarmaların kapsamı uluslararasıdır. Stellantis ayrıca İtalya’daki Fiat ve Maserati bölümlerinde 2.250 kişinin işten çıkarılacağını duyurdu. Ford, İspanya’daki fabrikasıyla yeni elektrikli araç işi için yapılan ihale savaşının ardından Almanya’nın Saarlouis kentindeki fabrikasını kapatıyor. Alman parça üreticileri Continental ve Bosch da geçtiğimiz haftalarda işten çıkarma kararı aldıklarını duyurdu. Araştırmalar elektrikli araçlara geçişin sadece Avrupa’da 500.000 kişinin işten çıkarılması için kullanılacağını gösteriyor.

Diğer sektörler de otomasyon ve yapay zeka gibi gelişmekte olan teknolojileri toplu işten çıkarmalar için kullanıyor. UPS lojistik firması yıl içinde robotik kullanımını üç katına çıkarmayı planladığı için yüzlerce depo işçisini işten çıkardı. Kısa süre önce yapılan bir ankete göre her 10 iş dünyası liderinden dördü bu yıl işten çıkarma yapmayı bekliyor ve benzer rakamlar otomasyonu ana neden olarak gösteriyor.

İşçi sınıfı bu küresel istihdam kıyımına, geçim kaynaklarını savunmak için küresel bir karşı saldırı ile yanıt vermelidir. Taban Komitelerinin Uluslararası İşçi İttifakı, işten çıkarmaların durdurulması ve tersine çevrilmesi için tüm sektördeki işçileri birleştiren ve lojistik alanındaki ve diğer sektörlerdeki işçileri de içine alan uluslararası bir hareket inşa edilmesi çağrısında bulunmaktadır.

Sendika aygıtının rolü

Tüm sendika bürokrasisine karşı bir başkaldırı gereklidir. Başkan Shawn Fain’in yeni UAW yönetimi, federal hükümetin de dahil olduğu bir manevrayla kurulmuştur. Sahtekarlıkla gölgelenen bir seçimde, gerçekte oy kullananlardan daha fazla işçiye oy pusulası dağıtılmamıştır; böylece Fain, istihdama yönelik saldırının bir sonraki aşamasını örtbas etmek için hileli ifadeler kullanabilmiştir.

Fain’in geçtiğimiz sonbaharda Üç Büyükler’de [Ford, GM, Stellantis] gerçekleştirdiği “dik duruş” grevi, işçilerin büyük çoğunluğunu kâr elde edilmesi için iş başında tutarken, grev çağrısı yapılan işçilerin de grev hattında bekletilmesini içeriyordu. Grev, işçiler daha oy kullanmadan sona erdirildi ve UAW “evet” oylarını açıkladığında birçok işçi hile yapıldığını iddia etti.

UAW, geçici işçilerin lehte oy kullanmasını sağlamak için, o dönemde tam zamanlı statüye “geçirilecekleri” sözünü vermişti. Şimdi amaçlarına ulaştıklarına göre, bu işçiler gözden çıkarılıyorlar.

Fain’i destekleyen Demokrasi İçin Tüm İşçileri Birleştirin ve Amerika’nın Demokratik Sosyalistleri gibi gruplar şimdi bürokrasinin üst kademelerinde yer alıyorlar ve 1980’lerden bu yana en kapsamlı işten çıkarmaların uygulanmasına yardımcı olmaktan doğrudan sorumlular. Bu arada Fain, şirket oligarşisine verdiği hizmetlerden dolayı iş dünyası basınında “Yılın İşçi Lideri“ olarak selamlanıyor.

Benzer manevralar, onlarca yıllık ihanetlerin bürokrasinin imajını lekelediği diğer sendikalarda da yapıldı. Buna, Genel Başkan Sean O’Brien’ın yönetiminin, UPS’in kendi işten çıkarmalarını gerçekleştirmesine yardımcı olduğu Teamsters sendikası da dahildir.

Görev, aygıta işçiler adına hareket etmesi için “baskı yapmak” değil, aygıtı yok etmek ve yerine işçilerin fiilen kontrol ettiği taban komiteleri kurmaktır. Bürokrasinin işçilere yönelik düşmanlığı, onun toplumsal çıkarları tarafından belirlenmektedir. Elektrikli araçlara geçiş sürecinde bürokrasinin tek kaygısı, altı haneli maaşlarını ve pahalı tatillerini finanse etmek için işçilerin aidat paralarını hortumlamalarına izin verilmeye devam edilmesidir.

Egemen sınıfın toplu işten çıkarma politikası

UAW’nin şirket yanlısı aygıtı, tüm siyasi sistem ile Demokratik ve Cumhuriyetçi partiler tarafından savunulan egemen sınıfın taleplerini uygulamaktadır.

İşten çıkarmalar resmi bir hükümet politikasıdır. ABD Merkez Bankası (Fed) son iki yılını, işten çıkarmaları arttırmak ve ücretleri düşürmek için faiz oranlarını açıkça arttırarak geçirdi. Böylece işçilerin enflasyona paralel ücret artış taleplerine karşı koyulacaktı. Biden yönetimi de bu politikayı sendika bürokrasisi aracılığıyla yürütmüştür. “Amerikan tarihindeki en emek yanlısı başkan” olma iddiasının gerçek anlamı budur.

Bunun amacı, finansal sistemin kârlarını desteklemek ve Avrupa ile Asya’da hızla tırmanan savaşlar için kaynakları harekete geçirmektir. Otomotiv sanayisi, şu anda Washington’ın kontrolünü ele geçirmek istediği elektrikli araç tedarik zincirlerine hakim olan Çin’e karşı açık savaş hazırlıkları açısından özellikle kritik önem taşımaktadır.

İşten çıkarmalar aynı zamanda sosyalist otomotiv işçisi Will Lehman’ın UAW başkanlığı için yürüttüğü kampanyanın önemini de ortaya koyuyor. Lehman’ın kampanyası bürokrasinin reforme edilmesi değil, dağıtılması gerektiğini vurguluyordu. Tabanın bu isyanını, işçilerin bizzat kapitalist sisteme karşı mücadeleyi temel alan sosyalist bir programı benimsemeleri ihtiyacıyla ilişkilendirmişti.

Kapitalizm altında, teknolojideki ilerlemeler her zaman işçi sınıfının sömürü oranını büyük ölçüde arttırmak için kullanılmıştır. Ancak çalışmayı kolaylaştıran ve büyük ölçüde daha verimli hale getiren bu aynı teknoloji, hayatın yüklerini hafifletmek ve yoksulluğu, evsizliği ve diğer sosyal sorunları ortadan kaldırmak için kullanılabilecek kaynakları harekete geçirmek için de kullanılabilir.

Temel sorun bu teknolojinin kimin kontrolünde olduğudur. Kapitalist oligarşinin elektrikli araçları ve otomasyonu işçi sınıfının sırtından zenginleşmek için kullanmasına ve bu arada savaşa sürüklenilmesine izin mi verilecek, yoksa işçi sınıfı bu teknolojileri özel kâr için değil de toplumun ihtiyaçlarını karşılamak için mi kullanacak?

İşçiler karşı hücumu aşağıdan inşa etmeye derhal başlamalıdır. Geçim kaynaklarını savunmak için gerekli gördükleri tüm önlemleri -iş bırakma eylemleri yapmak dahil- alma hakkına sahip olduklarını ileri sürmelidirler. Bu, her fabrikada Birleşik Otomotiv İşçileri (UAW) sendikası bürokrasisinden bağımsız ve ona muhalif bir taban komiteleri ağının geliştirilmesini gerektirmektedir.

TK-Uİİ aşağıdaki çağrıyı yapar:

• Tüm işten çıkarmalara derhal son verilsin ve bu durumdan etkilenen herkes işine geri alınsın!
• Elektrikli araç üretimi için gereken daha az saatin yanı sıra onlarca yıldır durgun olan ücretlerin telafi edilmesi için iş günü kısaltılmalı ve ücretler artırılmalıdır!
• Küresel işçi kıyımıyla mücadele etmek için sınırların ötesinde birleşelim!
• Otomotiv sanayisini demokratik işçi denetimine tabi toplumsal mülkiyet altına alalım!

Fabrikanızda mücadele yürütmek için bir taban komitesi kurun. Yardım için WSWS ile iletişime geçin ve otomobil sanayisindeki ve başka yerlerdeki diğer taban komiteleriyle bağlantı kurun.

17 Ocak 2024