İsrail, kuşatılmış Filistin toprağı Gazze’ye düzenlediği hava saldırılarıyla aralarında çocukların da bulunduğu 24 kişiyi öldürdü.

Militanlar daha önce, işgal altındaki Doğu Kudüs’te Filistinlilere karşı yoğun şiddetin yaşandığı bir günde, İsrail’in güneyine ve Kudüs bölgesine birkaç roket atamışlardı.

İsrail ordusu, Gazze sınırındaki güçlerini takviye ettiğini ve olası bir tırmanmaya hazırlanmak için büyük bir tatbikatı askıya aldığını açıkladı.

Sabahın erken saatlerinde, binaların çatılarına keskin nişancılar yerleştirildi. Camidekiler ibadet ederken 1.000 güvenlik kuvveti Doğu Kudüs’teki Mescid-i Aksa yerleşkesini ses bombaları, göz yaşartıcı gaz ve plastik mermiler kullanarak bastı ve 330’dan fazla Filistinli yaralandı. Sadece birkaç gün içinde Kudüs ve Batı Şeria’da 700’den fazla Filistinli İsrail güvenlik güçleri tarafından yaralandı.

Polis, ibadete gelmiş yüzlerce kişiyi camiye kilitledi, doktorların ve sağlık ekiplerinin yerleşkeye girmesini engelledi ve yaralılara yardım etmek isteyenlere saldırdı. Zorla yerleşkenin sağlık kliniğine giren polisler, orada tedavi görenlere biber gazı sıktılar ve ses bombaları attılar.

İslam’ın üçüncü en kutsal mekânı olan caminin basılması ülke çapında öfkeli gösterilere yol açtı. Kuzeydeki Arap şehri Umm el-Fahm ile komşu Wadi Ara’nın yanı sıra Yafa’da geçtiğimiz hafta, Filistinlilere ait evlere bir Yahudi dini okulu için el koyma planlarına karşı protestolar meydana geldi.

İsrailli yerleşimci grupları ve aşırı sağ güçler tarafından Arap mahallelerinde yapılması planlanan Bayrak Yürüyüşü öncesinde Kudüs Günü’nde gerçekleştirilen baskı, Filistinliler ile bir savaş başlatmak üzere tasarlanmış bir başka provokasyondu. Kudüs Günü, İsrail’in, 1967 savaşında Ürdün’den ele geçirdiği Doğu Kudüs’ü ilhak etmesinin yıldönümünde kutlanıyor.

Bu, 12 Nisan’da Ramazan ayının başlamasından bu yana, İsrailli yerleşimcilerin toprak gaspına, yerleşimlerin genişletilmesine ve Kudüs’ün Eski Şehir’inin kuzeyindeki Şeyh Cerrah mahallesindeki çok sayıda Filistinlinin planlanan tahliyesine karşı protestoların ortasında, İsrail güvenlik güçlerinin haftalardır artarak devam eden kanlı saldırısında açık arayla en şiddetli baskıydı. Binlerce gencin pandeminin etkisiyle işsiz kalmış olması, toplumsal ilişkilerin patlayıcı duruma gelmesinde bir etmendi.

Planlanan tahliye, hükümetin şehri Yahudileştirme sürecinin bir parçası ve Filistinlilerin, başkenti Doğu Kudüs’ün bir kısmı olan kendi küçük devletlerini kurmalarını bile imkânsız hale getiriyor.

Dini Siyonizm Partisi Başkanı Bezalel Smotrich ve Yahudi Gücü’nden Itamar Ben-Gvir de dahil olmak üzere aşırı sağcı milletvekilleri, Filistinlilerle alay edip “Araplara ölüm” sloganları atarak, Şeyh Cerrah’ta yürüyüş yapan destekçilerine önderlik ettiler. Smotrich, Yeş Atid Partisi’nin başkanlığını yapan ve Netanyahu’nun yerine bir koalisyon kurmaya çalışan muhalefet lideri Yair Lapid ile yaptığı görüşmelerde sağcı partileri Mansur Abbas ve Birleşik Arap Listesi ile tüm görüşmeleri durdurmaya çağırarak Abbas’ı “terör destekçisi” olmakla suçladı.

Perşembe akşamı, yüzlerce aşırı sağcı Yahudi İsrailli Kudüs sokaklarında yürüyüş düzenleyip Filistinlilerle karşı karşıya geldikten sonra 100’den fazla Filistinli yaralandı ve 21'i hastaneye kaldırıldı. Cuma akşamı, yüzlerce çevik kuvvet polisinin Mescid-i Aksa cami yerleşkesine saldırmasının ibadet edenlerle kanlı çatışmalara yol açmasının ardından 200’den fazla Filistinli yaralandı ve 88’i hastaneye kaldırıldı. Birkaç yüz kişi Şeyh Cerrah’takilerle dayanışma göstermeye giderken şiddetli çatışmalar yaşandı.

Cumartesi akşamı, Eski Şehir dışında çıkan çatışmalarda bir yaşında bir bebek de dahil olmak üzere 80 kişi yaralandı. Pazar günü ise Şeyh Cerrah’ın tahliye edilmesini protesto eden Filistinlilere polisin saldırması üzerine 14 kişi yaralandı.

İsrail’in Doğu Kudüs’teki acımasız baskılarına karşı çıkmak ve Şeyh Cerrah’taki aileleri desteklemek için İsrail’in bazı Arap kasaba ve köylerinde, liman kenti Hayfa’da, kuzeydeki Nasıra kentinde, Ramallah’ta ve işgal altındaki Batı Şeria’da da gösteriler düzenlendi. Gösteriler ağır bir baskıyla karşılaştı.

Son birkaç gündür çoğunlukla Filistinli gençlerin katıldığı bu gösteriler, İsrail’in Filistinli yurttaşlarının hükümet karşıtı protestolara daha önce görülmemiş bir şekilde katılmasına işaret ediyor. Bu, El Fetih’in hakim olduğu Filistin Yönetimi, Gazze’deki Hamas ve İsrail’deki Arap liderler gibi geleneksel önderliklerden giderek uzaklaşan, kendiliğinden bir harekettir.

Pazar günü, Netanyahu, Filistinlilerin Şeyh Cerrah’taki evlerinden tahliye edilmesi planına yönelik uluslararası kınama mesajlarını reddederek, İsrail’in Kudüs’te inşaat yapmaması baskısını “kesin olarak reddettiğini” açıkladı. Gerçeği ters yüz eden Netanyahu, İsrail’in, aşırılık yanlısı unsurların –yani Filistinlilerin– Kudüs’te barışı baltalamasına izin vermeyeceğini ilan ederek şunları söyledi: “Yasaları ve düzeni saldırganca ve sorumlu bir şekilde dayatacağız. Tüm dinler için ibadet özgürlüğünü korumaya devam edeceğiz ancak şiddetli ayaklanmalara izin vermeyeceğiz. Terör örgütlerine şunu söylüyorum: İsrail, Gazze Şeridi’nden gelebilecek her türlü saldırı eylemine kuvvetle karşılık verecektir.”

Uluslararası figürlerin yanı sıra kendi güvenlik yetkililerinin de El Aksa’ya girilmemesi için Kudüs Günü’ndeki bayrak yürüyüşünü erteleme, katılımcı sayısını sınırlama ve rotayı değiştirme girişimlerini reddetti. Netanyahu ve Kamu Güvenliği Bakanı Amir Ohana, yürüyüşün rotada herhangi bir değişiklik olmaksızın devam etmesine izin vermekte ısrar ederken, yürüyüşe eşlik etmeleri için binlerce polis görevlendirildi. Güvenlik güçlerini savunan Netanyahu, onların “adil mücadelelerini” övdü ve “İsrail polisi ve güvenlik güçlerimizin şu anda sergilediği kararlılığı” takdir etti.

Pazartesi öğleden sonra, yürüyüşün başlamasına sadece bir saat kala, binlerce dindar ve aşırı milliyetçi gencin toplandığı sırada, yürüyüşü düzenleyenler, polise, sorumluluğu onlara bıraktıklarını söyleyerek eylemi iptal ettiklerini açıkladılar. Bu adım, yetkililerin, söylendiğine göre Netanyahu’nun verdiği talimata cevaben yürüyüşü –Doğu Kudüs’teki Şam Kapısı ve Müslüman Mahallesi de dahil olmak üzere– Eski Şehir’den uzaklaştırmaya karar vermesinden kısa bir süre sonra geldi.

O sırada, 2007’den beri İsrail ve daha sonra Mısır tarafından yasa dışı ablukaya tabi tutulan Gazze’yi yöneten, Müslüman Kardeşler’e bağlı örgüt Hamas, güvenlik güçlerini Mescid-i Aksa’dan ve Şeyh Cerrah’tan geri çekmesi için İsrail’e “saat 18.00’e kadar ültimatom” verdi. Ültimatomun süresi dolduğunda, İsrail ordusu sirenleri çalıştırdı, Knesset (meclis) tahliye edildi ve roket atıldığı haberlerinin ardından Bayrak Yürüyüşü dağıldı.

Netanyahu, Ramazan Bayramı öncesinde giderek artan çalkantıya hazırlık amacıyla bir ulusal güvenlik kurulu toplantısı çağrısında bulundu.