100 yıl önce: Bavyera’da Sovyet cumhuriyeti ilan edildi

Bavyera’nın başkenti Münih’teki devrim

6 Nisan 1919’da, Alman eyaleti Bavyera’nın başkenti Münih’te, işçi konseylerinden, sol partilerden, sendikalardan ve eski hükümetin bakanlarından oluşan yaklaşık 150 kişi, Bavyera Savunma Bakanlığı’nın konferans salonunda toplandı ve Bavyera Sovyet (Konsey) Cumhuriyeti’ni kuruluşunu ilan etti.

Oyun yazarı Ernst Toller, devlet başkanı seçildi; yeni cumhuriyet, işçi sınıfının silahlandırılacağını ve bir Kızıl Ordu’nun kurulacağını duyurdu.

Bavyera, Kasım 1918’den beri devrimin eşiğindeydi. Alman emperyalizminin yenilgiye uğramasının ve Birinci Dünya Savaşı’nın ardından, Almanya’nın diğer yerlerinde olduğu gibi, işçi konseyleri kurulmuştu.

Augsburg, Nürnberg ve başkent Münih gibi Bavyera kentlerinde, konseyler, işçilerin devrimci özlemlerini dile getiriyor ama siyasi olarak, oportünist Sosyal Demokrat Parti’nin (SPD) ve ondan kopan, merkezci Bağımsız Sosyal Demokrat Parti’nin (USPD) hakimiyeti altında bulunuyordu.

7 Kasım 1918’de, işçilerin ve askerlerin bir kitle gösterisi tarafından, başında USPD üyesi gazeteci Kurt Eisner’in bulunduğu bir hükümet kurulmuştu. Kral III. Ludwig (Bavyera, Alman İmparatorluğu içinde kendi monarşisini sürdürüyordu), kaçmış ve sonra tahttan çekilmişti.

Eisner’in kendisini Bavyera Halk Cumhuriyeti olarak adlandıran hükümeti, neredeyse tamamıyla SPD ve USPD üyelerinden oluşuyor ve işçi konseylerini temsil ettiğini iddia ediyordu. Ancak bu, burjuva karakterli bir hükümetti; sekiz saatlik işgünü, kadınlar için oy hakkı ve diğer demokratik adımları ilan etmişti ama kapitalist mülkiyete ya da kırdaki büyük toprak sahiplerinin arazilerine dokunmak istemiyordu. Polis ve bürokrasi dahil eski devlet aygıtına dokunulmamış ve yeni kurulan Komünist Parti’nin (KPD) önderleri tutuklanmıştı.

Eisner hükümeti, ekonomiyi istikrara kavuşturacak önlemleri almaktan acizdi ve Ocak ayına gelindiğinde her türlü kitle desteğini yitirmişti; Eisner, Şubat ayında, sağcı bir aristokratın suikastına uğradı. Ancak cinayet, genel greve ve işçi sınıfının, özellikle Münih’te, daha da sola doğru atılmasına neden oldu. Bavyera, kısa bir süre, SPD-USPD hakimiyetindeki işçi konseyleri tarafından yönetildi ve Mart’ta, SPD önderleri, yeni bir koalisyon hükümeti kurdular. Bu hükümet, 6 Nisan’da, KPD’nin içinde etkisini arttırdığı yeni Sovyet hükümeti eliyle devrildi.

Loading