2020 Olimpiyatları, geçen yıl, pandeminin ilk dalgasının ortasında yapılmamıştı. Şimdi ise oyunlar pandeminin kontrol altında olduğu, sporcuların ve destek personelinin kitlesel olarak toplanmasının güvenli olduğu iddiasıyla düzenleniyor.
COVID-19’un şimdiye kadarki en bulaşıcı varyantı olan Delta varyantının küresel yükselişi, dünya çapında büyük ölçüde aşılanmamış olan çocuklar için özel tehlikeler oluşturuyor.
Troçkizmin tarihi, birbirinden kopuk olaylar dizisi olarak kavranamaz. Onun teorik gelişimi, kadroları tarafından, dünya kapitalist krizinin sürekli gelişmesinden ve uluslararası proletaryanın mücadelelerinden çıkarılmıştır.
Yüksek Mahkeme’nin Troçki’yi masum ilan eden açık sözlü bir açıklama yapmamış olması, Troçki’nin adının Sovyet bürokrasisinde hâlâ uyandırdığı korkunun bir göstergesidir.
Sedov, Stalinizme karşı mücadelede ve Dördüncü Enternasyonal’in inşası yoluyla devrimi genişletme kavgasında babasıyla birlikte oynadığı hayati rol nedeniyle, Ekim 1917 Devrimi’nin tüm önderleriyle birlikte Stalin tarafından idam edilmek üzere üstü işaretlenmişti.
Hindistan’daki devasa ölü sayısı, tüm emperyalist dünya düzeninin Hindistan’ın egemen sınıfı kadar karıştığı bir insanlık suçudur.
Ülke genelinde, her bölgede okul çağındaki yüz binlerce çocuk ve okul personeli, Muhafazakâr hükümetin “inceldiği yerden kopsun” politikası nedeniyle karantinaya girmek zorunda kaldı.
Bu yazı dizisi, Troçkist hareketin Ageloff’un rolüne yönelik ilk sistematik soruşturmasını oluşturuyor ve Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’nin Güvenlik ve Dördüncü Enternasyonal soruşturmasını devam ettiriyor.
1930’lardan ders alınmalı. Günümüzde faşist otoriter rejime karşı mücadelede kritik görev, Troçki’nin hem aşırı sağa hem de sahte sola karşı sosyalist devrim mücadelesini sürdürmek için devrimci bir önderliğin inşa edilmesidir.
İklim değişikliğine karşı mücadelenin zaferini ve herkes için güvenli ve adil bir geleceği yalnızca toplumun sosyalist temelde yeniden düzenlenmesi sağlayabilir.
Şüphesiz, Salgado fotoğraflarını çektiği acı çeken insanların duygularını içtenlikle paylaşıyordu; ama bu insanların örgütlenmeye ve mevcut yaşam koşullarını ortadan kaldırmaya ihtiyaçları olduğu olasılığı, açıkçası, onun aklına hiç gelmedi.
Hükümetin García Hernández’i tutuklama hamlesi, yetkililerin, Kübalı işçilerin kendilerine soldan meydan okuma olasılığı konusunda son derece endişeli olduklarını göstermektedir.
Troçkizmin tarihi, birbirinden kopuk olaylar dizisi olarak kavranamaz. Onun teorik gelişimi, kadroları tarafından, dünya kapitalist krizinin sürekli gelişmesinden ve uluslararası proletaryanın mücadelelerinden çıkarılmıştır.
Yüksek Mahkeme’nin Troçki’yi masum ilan eden açık sözlü bir açıklama yapmamış olması, Troçki’nin adının Sovyet bürokrasisinde hâlâ uyandırdığı korkunun bir göstergesidir.
Bu yazı dizisi, Troçkist hareketin Ageloff’un rolüne yönelik ilk sistematik soruşturmasını oluşturuyor ve Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’nin Güvenlik ve Dördüncü Enternasyonal soruşturmasını devam ettiriyor.
1930’lardan ders alınmalı. Günümüzde faşist otoriter rejime karşı mücadelede kritik görev, Troçki’nin hem aşırı sağa hem de sahte sola karşı sosyalist devrim mücadelesini sürdürmek için devrimci bir önderliğin inşa edilmesidir.
COVID-19’un şimdiye kadarki en bulaşıcı varyantı olan Delta varyantının küresel yükselişi, dünya çapında büyük ölçüde aşılanmamış olan çocuklar için özel tehlikeler oluşturuyor.
Ülke genelinde, her bölgede okul çağındaki yüz binlerce çocuk ve okul personeli, Muhafazakâr hükümetin “inceldiği yerden kopsun” politikası nedeniyle karantinaya girmek zorunda kaldı.
Bu girişimi destekleyen tüm eğitim emekçilerini, velileri ve öğrencileri, taban komiteleri kurmak ve halk sağlığı açısından hayati önem taşıyan bu mücadeleyi genişletmek üzere bizimle iletişime geçmeye çağırıyoruz.
Almanya’da ve daha genel olarak Orta Avrupa’da pandemi, okulları ve alışveriş merkezlerini açma kararının sonucunda yeni bir dalganın ortasında bulunuyor.
WSWS, kendi arşivindeki önemli makaleleri ve o dönem Dördüncü Enternasyonal'in ürettiği bazı belgeleri içeren özel bir sayfa hazırladı.
Hindistan’daki devasa ölü sayısı, tüm emperyalist dünya düzeninin Hindistan’ın egemen sınıfı kadar karıştığı bir insanlık suçudur.
Ülke genelinde, her bölgede okul çağındaki yüz binlerce çocuk ve okul personeli, Muhafazakâr hükümetin “inceldiği yerden kopsun” politikası nedeniyle karantinaya girmek zorunda kaldı.
Egemen sınıflar, pandeminin her döneminde açık ve sinsi bir şekilde kitlesel enfeksiyon politikasını desteklediler. Bu ancak sağlık sistemleri başka hiçbir başvurunun yeterli olmayacağı kadar dolduğunda sınırlı veya kısa süreli karantinalar yoluyla duraklatıldı.
Delta varyantının yayılmasıyla birlikte, işçilerin, sosyal mesafenin ve maske takmanın bırakılmasına ve COVID-19 vakalarını izlemek ve izole etmek için oluşturulan sağlık altyapısının dağıtılmasına karşı çıkmaları daha da acil hale gelmiştir.
Protestolar, Brezilya halkının geniş kesimleri arasında mevcut toplumsal düzenden dolayı artan hoşnutsuzluğu ifade ediyor ve Brezilya’da gerçek sosyalist siyaset için mücadelenin aciliyetine işaret ediyor.
Sendika, işçileri oy verdikleri anlaşmaların tamamını görme hakkından bile mahrum bıraktı, üyelerine grevin gerçekleştiğini bildirmeyi reddederek mücadeleye fiilen karartma uyguladı ve işçileri haftada 275 dolarlık grev ücretiyle aç bıraktı.
Seçim zamanı olmadığı sürece burada sendika görmüyoruz. Seçim zamanı dışında pek bir şey yapmazlar. Artık sendika, uzun zaman öncesindeki sendika değil. Sadece kendi konumları için buradalar.
Belçika’nın Gent şehrindeki Volvo Araba fabrikasındaki işçiler, şirketin çalışma haftasını 37,5 saatten 40 saate çıkarma planlarını protesto etmek için Perşembe günü iş bıraktı ve üretimi durdurdu.
Yüksek Mahkeme’nin Troçki’yi masum ilan eden açık sözlü bir açıklama yapmamış olması, Troçki’nin adının Sovyet bürokrasisinde hâlâ uyandırdığı korkunun bir göstergesidir.
Bu yazı dizisi, Troçkist hareketin Ageloff’un rolüne yönelik ilk sistematik soruşturmasını oluşturuyor ve Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’nin Güvenlik ve Dördüncü Enternasyonal soruşturmasını devam ettiriyor.
1930’lardan ders alınmalı. Günümüzde faşist otoriter rejime karşı mücadelede kritik görev, Troçki’nin hem aşırı sağa hem de sahte sola karşı sosyalist devrim mücadelesini sürdürmek için devrimci bir önderliğin inşa edilmesidir.
Sedov, Stalinizme karşı mücadelede ve Dördüncü Enternasyonal’in inşası yoluyla devrimi genişletme kavgasında babasıyla birlikte oynadığı hayati rol nedeniyle, Ekim 1917 Devrimi’nin tüm önderleriyle birlikte Stalin tarafından idam edilmek üzere üstü işaretlenmişti.
Sosyalist Eşitlik, bu seçimlere, işçi sınıfı için bir siyasi alternatif inşa etmek üzere müdahale ediyor.
NATO-Türkiye ilişkilerindeki krizin arkasında, Ankara ABD savaş planlarının başlıca iki hedefi olan Rusya ve İran ile bağlarını geliştirirken derinleşen stratejik anlaşmazlıklar yatıyor.
Gerçekleşmesi halinde S-400 anlaşması kriz içindeki NATO’ya ya da AB’ye indirilmiş bir darbe olacaktır.
Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi (DEUK) ile siyasi dayanışma içinde olan Toplumsal Eşitlik, referandumda “Hayır” oyu verilmesi çağrısı yapar.
Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi, dünyanın dört bir yanındaki işçilere sesleniyor: Bu mücadeleye katılın! Her fabrikada ve işyerinde taban komiteleri oluşturun!
Birçok şehirde binlerce enerji işçisi, COVID-19 pandemisinin derinleştirdiği toplumsal krizin ortasında kendilerine dayatılan sefalet sözleşmelerine karşı fiili grev yolunu tutuyor.
TPI işçileri ve mücadeleye giren diğer işçiler için ileriye giden yol, kendi taban komitelerini oluşturmak ve mücadeleyi tüm dünyadaki sınıf kardeşleriyle birlikte örgütlemekten geçmektedir.
Marmara Denizi’nden yayılan müsilaj sorununa ve çevresel bozulmanın diğer biçimlerine karşı bilimin yol gösterdiği bir mücadele, ancak uluslararası ve anti-kapitalist bir program temelinde verilebilir.
Dünya Sosyalist Web Sitesi, HDP üyesi Deniz Poyraz’ın siyasi bir cinayet sonucu öldürülmesini şiddetle mahkûm eder. Bu, özellikle işçi sınıfını hedef alan azılı bir diktatörlüğün koşullarını yaratma amacıyla önceden planlanmış, devlet destekli bir operasyondur.
“Teröre Karşı Küresel Savaş”ın başlamasından ve Irak ve Afganistan’daki sömürgecilik tarzı kanlı müdahalelerden yirmi yıl sonra, ABD’nin dünyanın herhangi bir yerinde uyarı yapmadan başlattığı yasa dışı askeri eylemler tamamen normalleştirilmiş durumda.
Britanya Savunma Bakanlığı’nın bir otobüs durağında yanlışlıkla bırakıldığı iddia edilen gizli belgeleri, HMS Defender’ın Kırım’da Rus karasularına yönelik ihlalinin planlanmış, hesaplı bir provokasyon olduğunu doğruluyor.
Çarşamba günü Karadeniz’de meydana gelen karşılaşma, muazzam savaş tehlikesini vurgulayan ciddi bir uyarıdır. Benzer olaylar geçmişte savaşların çıkmasına neden olmuştur.
Britanya muhribine ateş açılması, Britanya emperyalizmi ve onun NATO ortaklarının, Moskova ile Çin’i hedefe yerleştirdikleri bir militarizm tırmanışı bağlamında görülmelidir.
Türkiye'den, ABD'den, Birleşik Krallık'tan ve Almanya'dan taban komiteleri temsilcilerinin katılımıyla düzenlenen toplantının kaydını izlemek için tıklayın.
Thordarson, Julian Assange aleyhine yönelttiği ana iddiaların, Amerikan kovuşturmasından muafiyet karşılığında söylenen yalanlar olduğunu itiraf etti.
Assange’ın serbest bırakılmasını sağlayabilecek tek güç, Amerikan bölüğünün öncü bir rol oynaması gereken uluslararası işçi sınıfı hareketidir.
Biz, doğrudan işçi sınıfına dönüyoruz ve işçileri Assange’ı savunmak üzere uluslararası bir sınıf mücadelesi kampanyasında örgütlemeye çabalıyoruz.
Kırılgan ateşkesin yürürlüğe girmesinden birkaç saat sonra, İsrail güvenlik güçleri, Mescid-i Aksa Camisi’nde namaz kılanlara göz yaşartıcı gaz, ses bombası ve plastik mermilerle saldırdı.
Gazze’ye yönelik saldırılara son vermek üzere uluslararası işçi sınıfı içinde sosyalist programa dayanan savaş karşıtı bir hareketin inşasının aciliyetini gösteriyor.
Gazze’ye yönelik askeri saldırı ve İsrail’in kendi içinde büyüyen isyan, Arap, Yahudi ve İranlı işçi sınıfını bütün ayrımların ötesinde, tüm dünyada kapitalizme son verme mücadelesinin bir parçası olarak Ortadoğu Sosyalist Federasyonu uğruna ortak bir kavgada birleştirme mücadelesinin aciliyetini ortaya koymaktadır.
Pazartesi bombardımanını başlatmasından bu yana kayıplar ikisi doktor, en az 35 kadın ve 58 çocuk olmak üzere 200’ü geçti, yaklaşık 1.300 kişi yaralandı.
Türkiye'den, ABD'den ve Almanya'dan konuşmacıların katılımıyla düzenlenen uluslararası çevrimiçi toplantının kaydını izlemek için tıklayın.
Washington, Çin’i Uygurlar yüzünden kınıyor ancak birçok örnekten sadece bir tanesini verecek olursak, İsrail’in onlarca yıldır Filistinlilerin demokratik haklarını ihlal etmesini savunuyor.
Altı ay önce, Ardern’in İşçi Partisi, yeniden seçilerek Yeşiller ile bir koalisyon hükümeti kurdu. Bu, işçi sınıfına tarihi bir saldırı gerçekleştiren, sağcı bir hükümettir.
Avustralya ve Yeni Zelanda, hükümetlerin hastalığı yendiği ülkeler olarak övülüyor. Oysa bu doğru olmaktan çok uzak.
Ulusal ayrılıkçılığı şiddetle reddeden SEP, demokratik hakların yalnızca Sinhala, Tamil ve Müslüman işçilerin sosyalist bir programa dayalı birleşik mücadelesi yoluyla kapitalist egemenliği devirme kavgasının bir parçası olarak güvence altına alınabileceğini vurguluyor.
The Moritanian (Moritanyalı), Mohamedou Ould Salahi’nin 2015 tarihli Guantánamo Diary (Guantánamo Günlüğü) adlı anı kitabına dayanıyor. Salahi, Amerikan ordusunun Küba adasındaki Guantánamo Körfezi gözaltı kampında 14 yıl boyunca suçsuz yere alıkonuldu.
Ahnaf Jazeem’in siyasi bir tutuklu olduğunu ve hukuka aykırı olarak tutuklanmasının ülkedeki kitlelerin ve şairin ifade ve sanat özgürlüğünün açık bir ihlali olduğunu belirtiyoruz.
La valla, siyasi seçkinlerin savaş kışkırtıcılığı eliyle ortaya çıkan faşist bir diktatörlüğü ve ölümcül bir virüsün yayılmasını tasvir etmek için gerçek hayattan besleniyor.
Konusunu bu seviyede insanlık, dürüstlük ve ciddiyetle ele alan bir dizinin tutulmasının, hem neyin mümkün olduğunun bir göstergesi hem de gelecek için umut verici bir işaret olduğu söylenmelidir.
Facebook, Dünya Sosyalist Web Sitesi’nin “Washington Post’un ‘Vuhan laboratuvarı’ komplo teorisi ifşa oldu” başlıklı perspektif yazısını paylaşmak isteyen kullanıcılarını engelliyor.
Geniş çaplı protestoların ardından, Facebook, Pazartesi günü, Toplumsal Eşitlik İçin Uluslararası Gençlik ve Öğrenciler’in Michigan Üniversitesi şubesinin sayfası ile önde gelen IYSSE ve Sosyalist Eşitlik Partisi üyelerinin hesaplarını geri verdi.
Facebook, sosyalist solu hedef alan ve giderek tırmanan bir internet sansürü kampanyası yürütüyor. Hiçbir açıklama yapılmaksızın veya başvuruya izin verilmeksizin Facebook sayfaları kapatılıyor ve bireysel hesaplar kalıcı olarak devre dışı bırakılıyor.
Facebook, aralarında Sosyalist Eşitlik Partisi’nin önde gelen üyelerinin hesaplarının da bulunduğu solcu, savaş karşıtı ve ilerici sayfalara ve hesaplara yönelik bir temizlik gerçekleştirdi.
Yargılama boyunca Demokratlar, Trump’ın seçim sonucunu iptal etme girişimini teşvik eden ve bu girişime katılan aynı Cumhuriyetçilere yalvarıp yakardılar.
Video sunumu her ne kadar saldırının görsel bir dokümantasyonuyla sınırlı olsa da, görünen şey, organize bir darbe girişimidir. Hiç şüphe yok ki darbeyi, sağcı güruha yaptığı konuşmada saldırı sinyalini bizzat veren ABD başkanı yönetmiştir.
Amerika nereye gidiyor? Faşizme mi, yoksa sosyalizme mi doğru gidecek? Amerikalıların karşı karşıya olduğu alternatifler bunlardır.
6 Ocak olaylarının önemi kavranmalı ve siyasi dersler çıkarılmalıdır. Emekçileri ve gençleri eğitmek, gerçek bir sosyalist kitle hareketi inşa etmek ve halkın ezici çoğunluğunun demokratik ve sosyal haklarını savunmak ancak bu temelde mümkün olacaktır.
Mısır Devrimi’nin can alıcı dersi, kitlesel mücadeleler patlak vermeden önce işçi sınıfı içinde devrimci bir önderliğin inşasının gerektiğidir.
Ancak hem yerli burjuvaziye hem de emperyalizme karşı toplumun tüm ezilen kesimlerine önderlik eden işçi sınıfının bağımsız mücadelesi yoluyla demokratik ve sosyal haklar kazanılabilir ve siyasal yaşamın temeli olarak toplumsal eşitlik kurulabilir.
Amerikan dış politika uzmanları, 2011 yılında Tunus’ta yaşanan olayları, “birinci WikiLeaks devrimi” olarak tanımladılar.
Kitlesel protestolar, fabrika işgalleri ve süresiz genel grev çağrıları yayılırken, işçi sınıfı Mısır devriminin itici gücü olarak ortaya çıkıyor.
Halil yoldaş, yaşamının 40 yılından fazlasını sosyalizm mücadelesine; bunun son on yılından fazlasını da, Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’nin (DEUK) Türkiye şubesini inşa etmeye adamıştı.
Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’ni (DEUK) destekleyen Sosyalist Eşitlik (Türkiye) grubunun kurucusu ve önderi Halil Çelik, 31 Aralık 2018’de, amansız bir hastalığın ardından öldü.
Genel olarak sosyalist harekete neredeyse tüm tarihi boyunca Stalinizmin, Maoculuğun ve küçük burjuva ulusalcı eğilimlerin egemen olduğu bir ülke olan Türkiye’de, bu kitaplar, işçiler ve gençlik içinde sosyalist bilincin gelişmesi açısından son derece büyük önem taşımaktadır.
Türkiye'nin parlamenter sistemden başkanlık rejimine dönüşmesinden sonraki bu ilk seçimler, sahte solun emperyalist ve işçi sınıfı karşıtı rolünü bir kez daha gözler önüne sermektedir.
WSWS’nin amacı; uluslararası işçi sınıfının bilincini, dünya sosyalist devrimini gerçekleştirme ve insanlığı her tür baskıdan kurtuluşunu sağlama mücadelesinde birleşmesi ve küresel koordinasyonunu sağlaması için gereken düzeye yükseltmektir.
Okurlarımızı, WSWS’nin okur kitlesini Ortadoğu genelinde büyütmek ve DEUK’un şubelerini inşa etmek üzere, WSWS’nin Türkçe, Kürtçe, Arapça, Farsça ve bölge genelinde konuşulan diğer dillerdeki yayını genişletmek için harekete geçmeye ve bize katılmaya çağırıyoruz.
WSWS, küresel egemenlik arayışının peşinde Afganistan ve Irak’tan Libya, Suriye ve Yemen’e kadar çok sayıda yerde milyonlarca insanı öldüren, sakat bırakan ve tüm toplumları mahveden ABD emperyalizminin suçlarını ifşa etmek için yorulmak bilmeden çalıştı.
Yeniden açılan WSWS, dünyanın dört bir yanındaki işçilere ve gençlere Marksist analiz ve tarihsel perspektif sunma konusunda eşi görülmemiş bir teknoloji sağlıyor.
2020 Olimpiyatları, geçen yıl, pandeminin ilk dalgasının ortasında yapılmamıştı. Şimdi ise oyunlar pandeminin kontrol altında olduğu, sporcuların ve destek personelinin kitlesel olarak toplanmasının güvenli olduğu iddiasıyla düzenleniyor.
COVID-19’un şimdiye kadarki en bulaşıcı varyantı olan Delta varyantının küresel yükselişi, dünya çapında büyük ölçüde aşılanmamış olan çocuklar için özel tehlikeler oluşturuyor.
Hindistan’daki devasa ölü sayısı, tüm emperyalist dünya düzeninin Hindistan’ın egemen sınıfı kadar karıştığı bir insanlık suçudur.
1930’lardan ders alınmalı. Günümüzde faşist otoriter rejime karşı mücadelede kritik görev, Troçki’nin hem aşırı sağa hem de sahte sola karşı sosyalist devrim mücadelesini sürdürmek için devrimci bir önderliğin inşa edilmesidir.
Perseverance’ın inişi, insan bilişinin, bilimin ve aklın güçlü bir göstergesidir. Bu, akıldışıcılığın günümüzde durmaksızın yüceltilmesine güçlü bir ders ve maddeci dünya anlayışının muazzam bir şekilde doğrulanmasıdır.
Okulları geri açmanın güvenli bir şekilde yapılabileceğini iddia ederken düpedüz yalan söylüyorlar.
İşçi sınıfı hayatları kurtarmaktan ve pandemiyi kontrol altına almaktan yanayken, kapitalist sınıf ve bir bütün olarak kapitalizm, insan hayatının kâr için kurban edilmesini istiyor.
Önümüzdeki haftalarda ve aylarda yüz binlerce insanın kapitalistler kâr etsin diye gereksiz yere ölmemesini sağlamak için, işçi sınıfı duruma şimdi müdahale etmelidir.
Bu eser, İran tarihini ve emperyalizme karşı mücadeleyi irdeleme temelinde, emperyalizmi yenilgiye uğratmak için uygulanabilir bir stratejinin yalnızca işçi sınıfına dayandırılabileceğini gösteriyor.
Mehring Yayıncılık, İran’da Emperyalizme Karşı İşçi İktidarı Uğruna Mücadele—Bir “İran İslam Sosyalizmi” Savunucusuna Yanıt adlı kitabın Türkçe basımını yayımladı.
Dünya Sosyalist Web Sitesi’nin Uluslararası Yayın Kurulu Başkanı ve ABD’deki Sosyalist Eşitlik Partisi’nin Ulusal Başkanı David North, Pazar günü, Tüyap Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’ndaki dinleyicilerine video konferans yoluyla seslendi.
Lev Troçki’yi Savunurken kitabı, bu büyük Marksist devrimciye sığınak olmuş ülkede de artık mevcut olacak.
Sosyalist Eşitlik Partisi’nin (ABD) Yaz Okulu’nun açılışında odak noktası, Uluslararası Komite’nin, Şubat 1986’da WRP ile yaşanan nihai kopuştan sonraki gelişimi oldu.
RCL’nin ulusal sorun üzerine siyasi çizgisi, doğru bir şekilde uluslararası stratejiye ulusal taktikler karşısında üstünlük veren DEUK ile yapılan kapsamlı tartışmalardan ortaya çıktı.
Bu konferans, Dünya Sosyalist Web Sitesi’nin düzenli yazarı ve ABD’deki Sosyalist Eşitlik Partisi’nin önde gelen üyesi Andre Damon tarafından, 23 Temmuz 2019’da, Sosyalist Eşitlik Partisi’nin (ABD) Yaz Okulu’nda verildi.
Kitaptaki konferanslar, Britanya’daki İşçilerin Devrimci Partisi (WRP) ile Şubat 1986’da yaşanan bölünmenin ardından Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’nin (DEUK) perspektifinin ve programının gelişimini inceliyor.
