ABD’deki Sosyalist Eşitlik Partisi’nin (SEP) önceli İşçiler Birliği’nin Siyasi Komite üyesi olan Tom Henehan, bundan kırk iki yıl önce öldürüldü.
Tom, 16 Mart 1951’de Wisconsin eyaletinin Milwaukee kentinde doğmuştu. Yaşamını işçi sınıfının siyasi eğitimine ve kurtuluşuna adamış olan Tom, Mart 1973’te İşçiler Birliği’ne katılmıştı.
Tom, partideki dört yıllık yaşamı boyunca ABD’de ve uluslararası düzeyde gençlik hareketinin gelişiminde önemli bir rol oynadı. İşçiler Birliği’nin Batı Virginia’daki ve Kentucky’deki maden işçileri içinde yayılmasında özellikle aktifti. Tom, tanıştığı ve birlikte çalıştığı herkesin üzerinde büyük ve unutulmaz bir etki bıraktı.
Aşağıda, Patrick Martin tarafından 2007 yılında Tom’un öldürülmesinin 30. yıldönümünde yazılmış olan bir makaleyi yeniden yayımlıyoruz. Ayrıca, SEP’in Ulusal Başkanı David North tarafından 1997 yılında yapılmış olan anma konuşması, "Tom Henedan: Devrimci Bir Yaşam" adı altında yayımlandı.
***
Tom Henehan’ın katillerini mahkemeye çıkarmak için siyasi kampanya
Sosyalist Eşitlik Partisi’nin önceli olan İşçiler Birliği’nin Siyasi Komite üyesi Tom Henehan, 15 Ekim 1977 günü öğleden sonra, partinin gençlik örgütü Genç Sosyalistler tarafından New York’un Brocklyn semtindeki Ponce Social Club’da düzenlenen bir etkinliği denetliyordu.
Saat gece 1’e doğru, daha sonra adlarının Edwin Sequinot ve Angel Rodriguez olduğu tespit edilen iki kişi, Jacques Vielot adlı bir diğer İşçiler Birliği üyesine saldırarak, salonun girişinin yakınında bir kargaşa yaratmıştı. Tom, Vielot’un yardımına koşarken, pusuya yatmış olan Angelo Torres adlı profesyonel tetikçi bir üçüncü saldırgan tarafından beş kez vuruldu.
Vielot Tom’a yardım etmeye çalıştığında, Torres ona döndü, tabancayı başına dayadı ve tetiği çekti. Silah ateş almayınca, tabancanın kabzasıyla Vielot’un başına vurdu. Sequinot da silahını çekti ve Vielot’u vurarak ağır şekilde yaraladı.
Yaralı durumdaki Vielot, Tom’u hemen Wyckoff Heights Hastanesi’ne yetiştirdi. Aşırı kan kaybına rağmen, Tom’un bilinci hala yerindeydi. Bununla birlikte, o, acil bakım odasına bırakıldı ve iç kanamanın durdurulması için hiçbir çaba gösterilmedi; oysa iç kanamanın durdurulması standart bir tıbbi uygulamadır. Tom, 16 Ekim günü, hastaneye ulaştırıldıktan yaklaşık 90 dakika sonra, gece saat 2:45’te şoka girdi ve öldü. Öldüğünde, 26 yaşındaydı.
Tom Henehan, Troçkist hareketin genç bir kadrosunu ortadan kaldırmayı ve partiyi Amerikan ve uluslararası işçi sınıfı uğruna mücadeleden caydırmayı amaçlayan bir saldırının; siyasi bir cinayetin kurbanıydı.
New York Kenti Emniyet Müdürlüğü (NYPD), cinayeti ciddi biçimde soruşturmayla ya da sorumluları tutuklamayla ilgilenmediğini açıkça gösterdi. Kendisine olay yerinde tespit edilmiş olan katilleri tutuklamak için ne yapıldığı sorulan cinayet masası dedektifi John Mohl, İşçiler Birliği Ulusal Sekreteri David North’a, "Henehan bir komünist ve onun ölümü yalnızca diğer komünistleri ilgilendirir," dedi.
New York Kenti Emniyet Müdürlüğü cinayetle ilgili hiçbir soruşturma yapmadı ve tanıklar tarafından hızla tespit edilmiş olan Torres’i ya da Sequinot’u tutuklamayı reddetti. Kanıtlara rağmen, polis, Henehan’ın tek başına davranan bir katil olan Torres tarafından işlenmiş "anlamsız bir cinayet"in kurbanı olduğunu iddia etti.
İşçiler Birliği ve Genç Sosyalistler, Tom’un ölümünden hemen sonra, onun katillerinin tutuklanıp mahkum edilmesi talebiyle bir kampanya başlattı. Yaklaşık üç yıl boyunca, İşçiler Birliği’nin gazetesi Bulletin’in (Bülten) her sayısının ön sayfasında, tetikçiler Torres ile Sequinot’un tutuklanması, haklarında adli takibat yapılması ve Tom’un ölümüyle ilgili bütün koşulların tam olarak incelenmesi çağrısı yer aldı.
İşçiler Birliği’nin ve Genç Sosyalistler’in üyeleri, fabrika kapılarında, kömür madenlerinde, alışveriş merkezlerinde ve yüksekokul yerleşkelerinde, Tom Henehan’ın öldürülmesinin bütün işçi sınıfına yönelik siyasi bir saldırı olduğunu anlattılar. O saldırı, İşçiler Birliği’ni yıldırmayı ve onun Amerikan işçi sınıfı içinde sosyalist bir önderlik inşa etme çabalarını durdurmayı amaçlıyordu. Tom’un ölümü, partinin New York’taki belediye işçileri, Batı Virginia ile Kentucky’deki madenciler ve diğer militan işçi kesimleri içinde önemli bir etki oluşturmaya başladığı bir dönemde gerçekleşmişti.
İşçiler Birliği 11 Mayıs 1978’de, Brooklyn Bölge Savcısı’na, polisin cinayette siyasi bir neden olduğunu göz ardı ederek, katilleri yargı önüne çıkarma ya da bu cinayeti örgütlemiş olanları tespit etme niyeti olmadığını gösterdiğini belirten bir mektup gönderdi.
Bu mektupta şunları yazmıştık:
"Polisin işçi hareketi içindeki tanınan bir siyasi önderin vurulmasında bir neden olarak siyaseti böylesi hızlı bir şekilde göz ardı etmesi, en hafif deyimle, tuhaftır. Eğer kurban Demokratik ya da Cumhuriyetçi partilerden birinin önde gelen bir lideri olsaydı, ilk varsayım, cinayetin siyasi nedenlerle işlenmiş olduğu olurdu."
Mektup, polisin, Tom Henehan’ın öldürülmesinin tek bir öfkeli silahlı kişi tarafından işlenen "anlamsız bir cinayet" olduğu iddiasını desteklemek için basına yanlış bilgi aktardığına dikkat çekiyordu. Bu, polisin, Brooklyn’deki adresi bilinen Sequinot’yu tutuklamayı reddetmesiyle doğrudan bağlantılıydı. Mektupta, polisin Sequinot’yu neden tutuklanmadığını sorduk.
Mektupta, polis tarafından geliştirilmiş olan "silahlı tek kişi" teorisinin altını daha fazla oyacak şekilde, Jacques Vielot’nun kalçasından çıkartılmış olan merminin Tom Henehan’ın bedeninden çıkartılanlardan farklı kalibrede olduğu da belirtildi.
Tom Henehan’ın ölümüne yönelik bir soruşturma yapılması için sürdürülen kampanya, ülkenin dört bir yanındaki işçilerden ve gençlerden, Brooklyn Bölge Savcısı’nın ofisine gönderilen dilekçeleri imzalayan on binleri kapsayan yaygın bir destek gördü. Kampanyaya, ABD’de üç milyon işçiyi temsil eden sendikaların görevlileri de katıldı; bunlar arasında, makine operatörleri, et kesiciler, otomotiv sanayi işçileri, sanatçılar, beyzbol oyuncuları, hastane işçileri, öğretmenler ve çelik işçileri vardı.
Kampanya, kömür madencilerinin, otomotiv sanayi işçilerinin, itfaiyecilerin, kamu emekçilerinin, havayolları işçilerinin ve diğer sektörlerdeki yüz binlerce işçinin büyük mücadeleler verdiği koşullarda gelişti ve güç kazandı ki bunlara, sonradan İşçiler Birliği’nin devlet başkanlığı adayı olacak olan Ed Winn’in önemli bir rol oynadığı New York kenti ulaşım işçilerinin grevi de dahildi.
Bu destek, şiddet suçuna yönelik genel duyarlılığından vazgeçmiş ve sosyalist bir siyasi eylemcinin Brooklyn’de vurularak öldürülmesi karşısında bütünüyle sessiz kalmış olan New York Times ile New York’un iki magazin gazetesi de dahil, şirketlerin denetimindeki medyanın örtbas etme çabalarına rağmen, işçi sınıfı içinde kazanıldı.
En az bunun kadar önemli olan, hatta daha fazla kınanması gereken şey, Komünist Partili Stalinistlerin, Sosyalist İşçi Partisi’nin (SWP) ve diğer sol eğilimlerin sessizliğiydi.
Polis, İşçiler Birliği’nin kampanyasının artan baskısı altında, Tom’un öldürülmesinden neredeyse üç yıl sonra, 15 Ekim 1980’de, Booklyn’de bir otobüste, Angelo Torres’i nihayet tutukladı.
Kısa süre içinde, Torres’in bütün bu süre boyunca kendi apartman dairesinde yaşadığı ve saklanmaya kalkışmadığı açığa çıktı. O, tutuklanmaktan ve ceza almaktan kurtulmak için kentten kaçmaya da kalkışmamıştı. Tersine, polis kayıtları, onun Haziran 1979’da, New York kentinde, küçük suçlamalardan dolayı tutuklandıktan sonra, bir parmak izi araştırması onun hakkında cinayetten dolayı öncelikli tutuklama emri olduğunu gösterecekken, serbest bırakıldığını ortaya koydu.
Polis, cinayete ikinci bir silahlı kişinin dahil olduğunu uzun süre inkar ettikten sonra, Aralık 1980’de Edwin Sequinot’yu da tutukladı. Torres ile Sequinot cinayet ve öldürmeye teşebbüsle suçlandılar. Brooklyn Yüksek Mahkemesi jürisi tarafından Temmuz 1981’de suçlu bulundular; Tom Henehan’ın öldürülmesinde ve Jacques Vielot’nun yaralanmasında birlikte hareket etmekten uzun sureli hapis cezasına çarptırıldılar.
Torres, ikinci derece cinayetten, ikinci derece cinayete teşebbüsten ve silahlı saldırıdan suçlu bulundu. Art arda 25 yıl ile ömür boyu ve 12,5 yıl ile 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Sequinot, birinci derece kasıtsız öldürmeden ve ikinci derece cinayetten art arda 12,5 yıl ile 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Bununla birlikte, katillerin hapse atılması, geride, olaya ilişkin birçok yanıtlanmamış soru bıraktı.
Tetikçilerden hiçbiri, onu öldürmek için bir araya geldikleri geceden önce Tom Henehan ile karşılaşmamıştı. Öldürücü mermileri sıkan Torres tanınmış bir kiralık katildi. Ponce Social Club’ın üstündeki bir apartman dairesinde yaşayan Rodriguez, Genç Sosyalistler’in orada gerçekleşen ve mahallede yaygın bir şekilde tanıtımı yapılmış olan etkinliğinin siyasi karakterinin kesinlikle farkındaydı.
Üç saldırgan da, polisle –açıklanmamış ve fazlasıyla kuşkulu– ilişkilere sahipti.
Cinayet sırasında, Sequinot, cezaevinden mahkum çalışma izninde ve polis gözetimi altındaydı. İfadeye çağırılmış, tanıklar tarafından tespit edilmiş, ardından da serbest bırakılmıştı. Bir cinayet zanlısı olmasına rağmen, üç ay sonra, New York eyaleti tarafından şartlı tahliye edilmişti. Sequinot, cinayete katıldığı ve öldürmeye teşebbüs ettiği tanıklar tarafından tespit edilmiş olmasına rağmen, sonraki üç yıl boyunca, adresini değiştirmesini gerektirecek kadar bile rahatsız edilmeden Brooklyn’de yaşamıştı.
Torres, Haziran 1979’da, NYPD tarafından tutuklanmış, ardından serbest bırakılmıştı. Mahkemede, Yargıç Sybil Kooper, savcılığın, Torres’in kaçmaya kalkışmış olmasını onun suçunun farkında olduğunun kanıtı olarak sunamayacağına hükmetti. Kooper, onu tutuklama yönünde herhangi bir girişim olmadığını kabul ederek, hiçbir kaçma belirtisinin olmadığını söyledi.
Rodriguez, Torres tutuklandığı sırada başka suçlamalardan dolayı hapiste olduğu halde, davada hiç suçlanmadı, tanık olarak bile çağırılmadı. Torres ile Sequinot’nun yargılanması boyunca, Bölge Başsavcı Yardımcısı Barbara Newman’ın açılış konuşmasından başlayarak, [cinayete] tam katılımı ayrıntılı biçimde açıklanmış olmasına rağmen, Rodriguez, bu suçtaki rolünden dolayı suçlanmadı.
Mahkeme ifadesi, Torres silahını çekmeden önce yumrukla saldırırken Rodriguez’in bir bilardo ıstakası kullanarak Vielot’yu darp etmiş olduğunu doğruladı. Rodriguez, üçlünün bir parçası olarak sahneden kaçtı. Yargıç Kooper tarafından jüriye açıklanan ve saldırıda "hep birlikte" davrananların yapılan her şeyden bireysel olarak suçlu olduklarını belirten hukuk kuralına göre, Rodriguez cinayetten ve cinayete teşebbüsten suçluydu.
Rodrigues’in uzun suç listesinin ayrıntıları, onun bir polis muhbiri olabileceği düşüncesini uyandırıyor. O, Torres ile Sequinot’un yargılanmasından önceki sekiz yıl içinde on kez tutuklanmış ve Torres’in tutuklanmasının üzerinden iki ay geçmeden, 9 Aralık 1980’de şartlı tahliye edilmişti. Rodriguez, büyük jüriye Sequinot’yu suçlayan ifade vermişti. Ama mahkemede ne sanık ne de tanık olarak görüldü.
Polisin olayın fiziksel kanıtlarını ele alışı, ortada cezai ihmal ya da açıkça örtbas olduğunu göstermektedir. Cerrahlar tarafından 16 Ekim 1977’de Jacques Vielot’nun kalçasından çıkartılan mermi çekirdeği, Kasım 1980’e, Torres’in tutuklanmasından sonraya kadar alınmamıştır. Mahkemedeki bir polis tanık, bir duvarın (anlaşılan, polisin "kapsamlı" inceleme olduğunu iddia ettiği şey için fazlasıyla büyük bir engel) arkasında olduğu için hiçbir zaman ortaya çıkarılmamış dördüncü bir mermi çekirdeğinin olduğunu doğruladı.
Kanıtların ağırlığı, Tom Henehan’ın, New York kenti yetkilileri tarafından örtbas edilen siyasi nedenli bir cinayetin kurbanı olduğunu göstermektedir. Torres, Sequinot ve Rodriguez yalnızca birer aletti. Bu cinayeti ısmarlayanların kimliği, hala belirsiz olmaya devam ediyor.