75 yıl önce: Vietnamlı Stalinistler Troçkist harekete karşı kanlı bir harekât başlattı

1945 yılının Eylül ayında bu hafta, Ho Şi Minh önderliğindeki Vietnamlı Stalinistler, Vietnam Troçkist hareketini tasfiye etmeyi amaçlayan kirli harekâtı tırmandırdılar.

23-24 Eylül’de, çoğu yerel komitelerde örgütlü olan işçiler, ülkenin güneyindeki başkent Saygon’da, Fransız sömürge egemenliğini geri kurma yönündeki şiddetli girişimlere karşı bir ayaklanma başlattılar. Yabancılara ait sanayi firmaları tahrip edildi, askeri karakollara saldırıldı ve kızıl bayrakların hakim olduğu kitlesel gösteriler düzenlendi.

Vietnamlı Troçkist önder Tạ Thu Thâu

Ayaklanma, Çinhindi Komünist Partisi (ICP) ve burjuva milliyetçi örgütler tarafından kurulan Vietnam Bağımsızlık Birliği’nin (Viet Minh) bazı birliklerini de içeriyordu. Ne var ki bu, ICP’nin ulusal önderliğine yönelik bir itiraz niteliğindeydi. ICP, Japon emperyalizminin İkinci Dünya Savaşı’nda yenilgiye uğramasının ardından, Postdam konferansında Stalin, Truman ve Churchill arasında kararlaştırılan, Kuomintang birliklerinin kuzey Vietnam’a ve Britanya birliklerinin güney Vietnam’a konuşlandırılması planına boyun eğmişti; Fransız sömürge yöneticileri de Saygon’a giren Britanyalılara eşlik ediyordu.

ICP, Saygon ayaklanmasını kontrol altına almaya çalıştı ve ayaklanmanın Müttefik emperyalist güçlere karşı ülke genelinde bir ayaklanma haline gelmesini önlemek için Fransız yetkililerle görüşmeler yaptı. Bu politikaya, Vietnamlı Troçkistlere yönelik öldürücü bir saldırı eşlik etti. La Lutte (Mücadele) gazetesiyle bağlantılı Troçkist grubun yaklaşık 30 önde gelen üyesi, Fransızlara karşı silahlı mücadeleyi tartıştıkları bir toplantı yaptıkları Saygon’daki bir tapınakta Viet Minh güçleri tarafından tutuklandı ve kısa süre sonra yargısız infaz edildi.

La Lutte grubunun ve Uluslararası Komünist Birlik (ICL) adlı diğer Troçkist örgütün, Vietnam’da, özellikle kent işçi sınıfı içinde, 1930’ların başlarına uzanan azımsanmayacak bir siyasi varlığı bulunuyordu. Her iki örgüt de Ağustos ayaklanmasında Japon emperyalizmine karşı öne çıkmış ve Viet Minh’in Britanya ve Fransa Müttefik güçleriyle işbirliğine karşı çıkmıştı.

Bir anlatıda şunlar belirtilir: ICL, “Viet Minh’i, Vietnam toplumundaki burjuva unsurları da içeren bir koalisyon olmakla suçluyordu; Birlik, kitleleri, devlet iktidarı organları olarak Halk Komiteleri kurup köylülere toprak dağıtarak, bağımsızlık getiren devrimi tamamlamaya çağırıyordu.” Örgüt, Ağustos’ta ve Eylül başında, embriyonik Sovyetler olarak düşündüğü bu tür komitelerin oluşturulmasına öncülük etti.

Viet Minh’in baskısı Eylül boyunca ülke genelinde yoğunlaştı. Yüzlerce Troçkist yakalanarak öldürüldü. Bazı durumlarda bu katliam, Stalinist liderlerin Fransız yetkililerle doğrudan işbirliğini biçiminde gerçekleşti.

Ülke genelinde ve uluslararası sosyalist hareket içinde tanınmış bir kişi olan, La Lutte grubunun önderi Tạ Thu Thâu da öldürülenler arasındaydı. Fransız sosyalist Daniel Guerin, Tạ Thu Thâu’nun durumunu sorduğunda, Ho Şi Minh, “büyük bir yurtseverdi ve yasını tutuyoruz” yanıtını verdikten sonra ekleyecekti: “Benim belirlediğim çizgiye uymayanların hepsi kırılacak.”

Loading