1957 ile 1985 yılları arasında Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi ve onun Britanya şubesi (İşçilerin Devrimci Partisi, WRP) içinde önde gelen bir rol oynamış olan Cliff Slaughter, Pazartesi günü 92 yaşında öldü. Dünya Sosyalist Web Sitesi, yakında Slaughter’ın hayatına yönelik daha kapsamlı, eleştirel bir değerlendirme yayımlayacak.
Slaughter’ın, 1986’da Troçkizmden geri dönüşü olmayan bir şekilde koptuğu ve siyasi yaşamının kalan 35 yılının Troçkist siyasetin ve onun Marksist temellerinin utanç verici bir biçimde inkar edilmesinden oluştuğu iyi biliniyor. Bununla birlikte, DEUK, Slaughter’ın öldüğünü belirtirken, onun hayatının erken döneminde Troçkizm uğruna mücadelede oynadığı önemli role dikkat çekmelidir.
Slaughter’ın bir Marksist ve Troçkist olarak en önemli katkıları, şüphesiz, Amerikan Sosyalist İşçi Partisi’nin (SWP) Troçkizme ihanetine ve 1963’te Pablocu Birleşik Sekreterlik ile yeniden birleşmesine karşı 1960’larda yazdığı dokümanlardır.
Slaughter, “İhanete Uğrayan Troçkizm”, “Diyalektik Üzerine Lenin” (her ikisi de 1962 tarihli) ve “Oportünizm ve Deneycilik” (1963) başlıklı eserlerinde, Castroculuğa ve diğer küçük burjuva hareketlere Pablocu teslimiyete karşı sürekli devrimi savundu.
Pablocuların, Castro’nun “bilinçsiz bir Marksist” olduğu iddiasının gerici siyasi sonuçlarını teşhir eden ve Leninist parti teorisini savunan Slaughter, devrimci bilincin işçi sınıfına taşınması gerektiği konusunda ısrar etti. Bu görev ancak devrimci önderlik krizinin çözülmesiyle, yani Dördüncü Enternasyonal’in inşası yoluyla yerine getirilebilirdi. 1963 yılında şöyle yazıyordu:
Marksistler için eski önderliğin krizi, proletarya açısından onun iflasını ve bu nedenle yeni bir önderlik geliştirme acil ihtiyacını ifade eder... yeni tipte bir parti, Bolşevik Parti, tüm ülkelerde temel ihtiyaç budur…
Slaughter, Pablocu oportünizm ile Marksizmin “nesnelci” tahrifatı arasındaki bağlantıyı ortaya çıkarmıştı. Bu tahrifat, kapitalizmin krizinin, işçi sınıfının Troçkist bir önderliğin yokluğunda bile iktidarı ele geçirmesini sağlayacak kadar büyük olduğunu iddia ediyordu. Oportünizmin teorik bir gerekçesi olan nesnelciliği reddeden Slaughter, şunları yazdı:
Bu konuda hiçbir taviz söz konusu olamaz. Herhangi bir Marksistin, proleter devrimin tek önderliği olarak Enternasyonal’in inşasına bağlılığının sınanmasını sağlayacak olan, her ülkede devrimci partinin inşası için ısrarlı çalışması olacaktır.
Slaughter, SSCB ya da Çin’deki Stalinist rejimlerle ittifak halinde olan küçük burjuva milliyetçi hareketlerin, işçi sınıfına dayanan dünya Troçkist hareketinin inşasının yerini alabileceği iddiasını “gerici saçmalık” olarak reddetti.
1960’lar boyunca Dördüncü Enternasyonal’in perspektifini savunmaya devam etti. Ancak 1973’te İşçilerin Devrimci Partisi (WRP) haline gelen Sosyalist İşçi Birliği’nin (SLL) oportünizme sürüklenişi Slaughter’ın yazılarında ifade buldu.
1972’de Slaughter, “idealist düşünme yöntemlerine karşı, program ve politika üzerinde anlaşma meselesinden çok daha derine inen, esaslı ve zorlu bir mücadelenin gerekli olduğunu” yazıyordu. Bu formülasyon, dikkati WRP’nin burjuva ulusalcı rejimlere Pablocu biçimde uyarlamasından saptırmaya hizmet ediyordu.
Slaughter, DEUK’un önde gelen teorisyeni olarak saygınlığını, WRP önderi Gerry Healy’nin Marksizmi idealist temelde açıkça tahrif etmesini ve oportünizmini meşrulaştırmak ve desteklemek için kötüye kullandı. 1982 ile 1984 arasında ABD’deki İşçiler Birliği’nin gündeme getirdiği farklılıkları bastırmaya çalıştı.
Slaughter’ın, 1985’te WRP’de patlak veren yıkıcı krizde büyük sorumluluğu vardı. WRP’deki krizin altında yatan siyasi ve teorik meselelerin analiz edilmesini önlemeye çalışarak DEUK’tan ve Troçkizmden kopuşu teşvik etmişti.
Uzun ömrünün geri kalan on yılları, Troçkizmi Stalinizme ve Pabloculuğa karşı savunduğu yıllar boyunca uğruna mücadele ettiği her şeyi tamamen reddetmekle geçti. Tavrı, hem siyasi hem de kişisel olarak suçlanmayı hak ediyordu.
Ama sadece “insanın ettiği kötülük yaşar ardından”* demek doğru olmaz. Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi, Slaughter’ın siyasi ihanetine karşı çıkarken, onun önceki katkılarında önemli olan her şeyi savunmaktadır.
* William Shakespeare, Julius Caesar (İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2007), çeviren: Sabahattin Eyüboğlu.