Μετάφραση άρθρου στα αγγλικά που δημοσιεύθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2025
Η Ελλάδα είδε μια τεράστια επίδειξη δύναμης από την εργατική τάξη και τη νεολαία την Παρασκευή, με εκατοντάδες χιλιάδες να συμμετέχουν στις μεγαλύτερες διαδηλώσεις στην ιστορία της χώρας. Πλήθος κόσμου βγήκε στους δρόμους της Αθήνας και κάθε άλλης πόλης και κωμόπολης για να απαιτήσει δικαιοσύνη για τους 57 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών το 2023 και να μπει τέλος στη συγκάλυψη από την κυβέρνηση.
Διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν επίσης σε πάνω από 100 ελληνικές πρεσβείες και προξενεία διεθνώς.
Οι διαμαρτυρίες, που σηματοδοτούν τη δεύτερη επέτειο των θανάτων της 28ης Φεβρουαρίου 2023, προκηρύχθηκαν από τον Σύλλογο Συγγενών Θυμάτων των Τεμπών και ήταν ακόμη μεγαλύτερες από εκείνες που πραγματοποιήθηκαν στα τέλη Ιανουαρίου. Αναγκασμένοι να αναγνωρίσουν τη μαζική διάθεση αντίστασης, οι συνδικαλιστικές ομοσπονδίες της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ προκήρυξαν γενική απεργία για την ίδια μέρα.
Το σύνολο των διαμαρτυριών ήταν σχεδόν 400 – 265 διαμαρτυρίες στην Ελλάδα και 112 διεθνώς. Οι συγκεντρώσεις του εξωτερικού περιέλαβαν το Βερολίνο στη Γερμανία, το Λονδίνο, το Εδιμβούργο και το Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Ρίο στη Βραζιλία, τη Νέα Υόρκη και τη Βοστώνη στις ΗΠΑ και το Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Ο διαδραστικός χάρτης με το σύνολο των διαδηλώσεων στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων των Τεμπών είχε πάνω από 1,8 εκατομμύρια προβολές.
Η μεγαλειώδης συμμετοχή στις τελευταίες διαδηλώσεις των Τεμπών – μεγαλύτερη από οποιαδήποτε κινητοποίηση που θα μπορούσαν ή και θα ήθελαν ποτέ να οργανώσουν τα συνδικάτα – προμηνύει την ενδεχόμενη πτώση της συντηρητικής κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ) του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Σύμφωνα με μια εκτίμηση, σχεδόν 430.000 άνθρωποι διαδήλωσαν στην Αθήνα. Κάθε σπιθαμή της πλατείας Συντάγματος και των παρακείμενων δρόμων ήταν γεμάτες από διαδηλωτές. Η έναρξη του συλλαλητηρίου είχε οριστεί για τις 11 π.μ., αλλά η πλατεία ήταν ήδη γεμάτη λίγο μετά τις 8 π.μ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα πλήθος ανθρώπων δεν μπόρεσαν να φτάσουν καν στο Σύνταγμα, με τη διαμαρτυρία να εκτείνεται μέχρι και ένα χιλιόμετρο μακριά, στην πλατεία Ομονοίας και, προς άλλη κατεύθυνση, στα Προπύλαια.
Πολλοί έφεραν αυτοσχέδια πλακάτ και πανό που καταδίκαζαν την κυβέρνηση ως «δολοφόνους» για το ρόλο της στο έγκλημα που οδήγησε σε 57 θανάτους που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Μεταξύ των συνθημάτων που ακούστηκαν ή ήταν γραμμένα σε πλακάτ ήταν το «Δεν έχω οξυγόνο» και «Οι ιδιωτικοποιήσεις σκοτώνουν».
«Δεν έχω οξυγόνο» ήταν τα τελευταία λόγια μιας νεαρής επιβάτριας που κάλεσε το 112 για να αναφέρει το δυστύχημα, κατόπιν της σύγκρουσης της επιβατικής αμαξοστοιχίας στην οποία επέβαινε με μια εμπορική αμαξοστοιχία. Η σύγκρουση προκάλεσε μια τεράστια πυρόσφαιρα, με τις οικογένειες των πενθούντων να είναι πεπεισμένες ότι αυτό οφειλόταν στο ότι η εμπορική αμαξοστοιχία μετέφερε παράνομο φορτίο εύφλεκτων υλικών – γεγονός που συγκαλύφθηκε από την κυβέρνηση.
Ακόμα και η αστυνομία, που είναι γνωστή για την υποτίμηση του μεγέθους των διαδηλώσεων στην Ελλάδα, δήλωσε ότι μόνο στην Αθήνα υπήρχαν πάνω από 170.000 άνθρωποι και 325.000 άνθρωποι στους δρόμους σε όλη τη χώρα.
Από το 2008 και μετά έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα πολλές γενικές απεργίες με ευρεία υποστήριξη, ενάντια στην μαζική επιβολή μέτρων λιτότητας από διαδοχικές κυβερνήσεις. Ωστόσο το μέγεθος των διαμαρτυριών για τα Τέμπη και της τελευταίας γενικής απεργίας είναι πολύ πιο μεγάλο, καθώς ολόκληρη η χώρα παρέλυσε.
Μια επίσης τεράστια διαμαρτυρία πραγματοποιήθηκε στην συμπρωτεύουσα της Θεσσαλονίκης.
Οι απεργίες ξεκίνησαν το προηγούμενο βράδυ, καθώς οι εργαζόμενοι της Coca Cola απήργησαν σε εργοστάσιο κοντά στην Αθήνα. Οι συγκοινωνίες σταμάτησαν, με την ακύρωση των διεθνών και εγχώριων πτήσεων, ενώ σταμάτησαν τα τρένα, τα τραμ και τα λεωφορεία. Οι ναυτικοί, οι οδηγοί τρένων, οι γιατροί, οι νοσοκόμες, οι δάσκαλοι και οι δικηγόροι επίσης συμμετείχαν. Οι δημόσιες υπηρεσίες ήταν κλειστές, μαζί με πολλά καταστήματα και επιχειρήσεις, και τα νοσοκομεία ήταν ανοιχτά μόνο για έκτακτα περιστατικά. Ακόμη και ορισμένα από τα πιο ακριβά εστιατόρια της Αθήνας, καθώς και καφετέριες και μπαρ επίσης έκλεισαν λόγω της μαζικής κινητοποίησης.
Τα μόνα μέσα μεταφοράς που λειτουργούσαν στην Αθήνα ήταν τα τρένα για να μεταφέρουν τους διαδηλωτές στις κεντρικές πλατείες. Ακόμα και αυτό ήταν μετά βίας εφικτό, με την Εφημερίδα των Συντακτών σε άρθρο της υπό τον τίτλο «Αυτό δεν έχει ξαναγίνει!», να αναφέρει ότι «οι σταθμοί μετρό έχουν κατακλυστεί από χιλιάδες κόσμου. Η Εθνική είναι ασφυκτικά γεμάτη, τα τρένα έχουν πυκνώσει τα δρομολόγια με σκοπό να εξυπηρετούν τον κόσμο που θέλει να κατέβει στο κέντρο, ωστόσο ο κόσμος δεν χωράει να μπει στα βαγόνια.»
Το κύριο άρθρο της εφημερίδας αναφέρει ότι «έχει διαμορφωθεί ένα τεράστιο κοινωνικό «τσουνάμι» που δεν περιορίζεται στο πένθος, δεν αρκείται στο να τιμήσει τη μνήμη των 57 νεκρών του εγκλήματος στα Τέμπη, επιβατών και εργαζόμενων στις μοιραίες αμαξοστοιχίες. Αλλά θέλει αλήθεια, δικαίωση, τιμωρία των πραγματικών ενόχων.»
Οι αρχές έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν για να παρεμποδίσουν τις διαδηλώσεις και να εμποδίσουν τον κόσμο να φτάσει στην πλατεία Συντάγματος, κλείνοντας ακόμη και τους σταθμούς του μετρό στο Σύνταγμα και την Πανεπιστημίου. Επίσης πάνω από 5.000 αστυνομικοί και διμοιρίες των ΜΑΤ κινητοποιήθηκαν στο κέντρο της Αθήνας. Άξιο επισήμανσης είναι το γεγονός πως ο αριθμός αυτός αποτελεί σημαντικό ποσοστό των 65.000 αστυνομικών που απαρτίζουν την Ελληνική Αστυνομία ανά τη χώρα. Μετά από αρκετές ώρες και με το πλήθος να αυξάνεται, τα ΜΑΤ έκαναν χρήση δακρυγόνων και χειροβομβίδων κρότου λάμψης στην πλατεία Συντάγματος αναγκάζοντας τους διαδηλωτές να διαλυθούν. Ο φωτορεπόρτερ του ΑΠΕ-ΜΠΕ Ορέστης Παναγιώτου τραυματίστηκε στο κεφάλι από χειροβομβίδα κρότου λάμψης.
Μεταξύ των δεκάδων συλλήψεων που πραγματοποίησε η αστυνομία ήταν 25 διαδηλωτές που ανέβηκαν στην οροφή των κεντρικών γραφείων της Hellenic Train και ξεδίπλωσαν πανό που έγραφε «Δολοφόνοι».
Πολλές χιλιάδες κόσμου αρνήθηκαν να πτοηθούν και επέστρεψαν στο Σύνταγμα για να συνεχίσουν τη διαμαρτυρία. Χιλιάδες ακόμη επέστρεψαν στην πλατεία αργότερα το βράδυ της Παρασκευής για να διαμαρτυρηθούν. Μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters, η διαδηλώτρια Εύη είπε ότι ήταν εκεί για να θρηνήσει τους νεκρούς, «αλλά και επειδή η κυβέρνηση προσπάθησε να συγκαλύψει το τι συνέβη». Ο Χρήστος, ένας μουσικός, δήλωσε: «Η κυβέρνηση δεν έχει κάνει τίποτα για να αποδοθεί δικαιοσύνη... Αυτό δεν ήταν ατύχημα, ήταν δολοφονία.»
Στην ομιλία της προς το πλήθος στο Σύνταγμα μπροστά στο κτίριο της Βουλής, η πρόεδρος του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων των Τεμπών Μαρία Καρυστιάνου – της οποίας η 20χρονη κόρη της Μάρθη σκοτώθηκε στο δυστύχημα – είπε: «Απευθύνομαι στους φονιάδες των παιδιών μας. Προσβάλατε και απαξιώσατε τους νεκρούς μας. Μέλη και οστά των παιδιών μας είναι άταφα σε μέρη κρυφά. Διαπράξατε τη μέγιστη ύβρη και θα λάβετε τα δέοντα μέσα από τα νεκρά της Νέμεσης.»
Η οργή εκατομμυρίων ανθρώπων πυροδοτήθηκε περαιτέρω την Πέμπτη μετά τη δημοσίευση του πολυαναμενόμενου πορίσματος για το δυστύχημα από τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ). Πολλές από τις λεπτομέρειες του πορίσματος καταρρίπτουν το αφήγημα της κυβέρνησης και την προσπάθεια συγκάλυψης.
Το πόρισμα αναφέρει: «Με τα υπάρχοντα στοιχεία είναι αδύνατο να προσδιοριστεί τι ακριβώς προκάλεσε [την πυρόσφαιρα], αλλά προσομοιώσεις και εκθέσεις ειδικών υποδεικνύουν την πιθανή παρουσία ενός άγνωστου μέχρι στιγμής καυσίμου.» Η κυβέρνηση αρνείται εδώ και καιρό ότι υπήρχε οποιοδήποτε καύσιμο στην εμπορική αμαξοστοιχία, διατηρώντας τη μυθοπλασία ότι η γιγαντιαία πυρόσφαιρα μήκους 80 έως 100 μέτρων που κατέκλυσε τα βαγόνια του επιβατικού τρένου μετά τη σύγκρουση δημιουργήθηκε από τα έλαια σιλικόνης στους μετασχηματιστές του τρένου.
Στην παρουσίαση του πορίσματος οι ερευνητές σημείωσαν πως «η αυτοψία του τόπου του δυστυχήματος δεν έγινε με τον τρόπο που έπρεπε, ώστε να προσδιορίσουμε κατόπιν αυτού το καύσιμο που προξένησε την πυρόσφαιρα».
Ενώπιον της μαζικής διαμαρτυρίας της Παρασκευής, ο Μητσοτάκης εξέδωσε μια προκλητική και ιδιοτελή δήλωση. Είπε ότι το δυστύχημα οφείλεται σε «μοιραία ανθρώπινα λάθη» τα οποία «ενώθηκαν με χρόνιες ανεπάρκειες του κράτους» ενώ αρνήθηκε να αναλάβει οποιαδήποτε ευθύνη για τους μαζικούς θανάτους που συνέβησαν επί των ημερών του.
Η μαζική έκρηξη οργής για τα Τέμπη έφερε στην επιφάνεια την αντίθεση που επικρατεί στον κόσμο ενάντια σε όλα τα μέτρα που έχουν εφαρμοστεί τις τελευταίες δεκαετίες κατά της εργατικής τάξης από τα καπιταλιστικά κόμματα όλων των πολιτικών αποχρώσεων. Το κίνημα αυτό ενδέχεται τώρα να οδηγήσει όχι μόνο στην πτώση του ίδιου του Μητσοτάκη, αλλά και της κυβέρνησής του. Μέσα στο πλαίσιο αυτό όλες οι δυνάμεις του σάπιου πολιτικού κατεστημένου είναι εμπλεκόμενες.
Αυτή την εβδομάδα, μετά από μήνες υπεκφυγών, ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταθέσει μαζί με το σοσιαλδημοκρατικό ΠΑΣΟΚ κοινή πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης.
Ο ψευτοαριστερός ΣΥΡΙΖΑ κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του από το 2015 έως το 2019, εξαπέλυσε μια χωρίς ευρωπαϊκό προηγούμενο επίθεση λιτότητας κατά της εργατικής τάξης. Στο πλαίσιο μιας εκστρατείας ιδιωτικοποιήσεων, ο ΣΥΡΙΖΑ πούλησε το 2017 το κρατικό σιδηροδρομικό δίκτυο, την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, για μόλις 45 εκατομμύρια ευρώ, δίνοντας μια ήδη υποβαθμισμένη σιδηροδρομική υπηρεσία στους κερδοσκόπους, με τους εργαζόμενους να αναγκάζονται να βασίζονται σε απαρχαιωμένη τεχνολογία όπως χειροκίνητα συστήματα σηματοδότησης.
Όπως σημείωσε το WSWS, «μετά την ιδιωτικοποίηση, το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα στην Ευρώπη. Από το 2018 έως το 2020, σύμφωνα με τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό θανάτων σε σιδηροδρομικά ατυχήματα ανά εκατομμύριο σιδηροδρομικά χιλιόμετρα μεταξύ 28 ευρωπαϊκών κρατών.»