تیم مذاکره کننده ایران و 6 قدرت جهان (آمریکا، چهار عضو دائم شورای امنیت و آلمان) روز دوشنبه، از توافق بر سر تمدید مهلت دستیابی به توافقی جامع برای "عادی" سازی برنامه هسته ای غیرنظامی ایران به مدت هفت ماه دیگر خبر دادند. این مهلت تا 1 ژوئن 2015 تمدید شده است و 1 مارس مهلت تعیین چارچوب توافق نهایی و چهار ماه برای حل و فصل تمام جزئیات فنی تعیین گردیده است که تنها چند ساعت قبل از انقضای تاریخ توافق موقت پیشین اعلام شد.

آمریکا و متحدان غربی آن مدت هاست ایران را به گسترش سلاح های هسته ای متهم می کنند، اتهاماتی که تهران همواره رد کرده است.

دولت بوش اتهامات هسته ای خود علیه ایران را پس از تجاوز غیر قانونی سال 2003 آمریکا به عراق آغاز کرد و آن را دستاویزی برای تشدید تحرکات خود در خاورمیانه قرار داد، تحرکاتی که چند دهه است ایران را به چالش با سلطه آمریکا در منطقه وادار ساخته است.

در سال 2012، ایالات متحده و متحدان آن در اتحادیه اروپا، تحریم ها علیه ایران را افزایش دادند، صادرات نفت ایران را به نصف کاهش داده و با توقیف بانک های آن در خارج از کشور، آن ها را از سیستم بانکی جهان کنار گذاشته و راه تجارت آن را در مقیاسی گسترده مسدود کردند. این تحریم ها همچنان پابرجا باقی مانده است.

مانند دو موافقت نامه موقت پیشین، این تمدید که از ژانویه گذشته تا امروز ادامه یافته، ایران اجازه خواهد یافت حدود 700 میلیون دلار از دارایی های خارج از کشور خود را در هر ماه بازگرداند. این تنها بخشی از ثروت 100 میلیارد دلاری ایران است که در سیستم بانکی بلوکه شده است.

بر اساس توافق موقت، تهران غنی سازی اورانیوم را به زیر 5 درصد کاهش خواهد داد، فعال سازی راکتور پلوتونیوم را عقب می اندازد، و تاسیسات هسته ای خود را به نظام بازرسی مداخله امیز و بی سابقه آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه خواهد کرد.

در کنفرانس مطبوعاتی دوشنبه، وزیر امور خارجه آمریکا، جان کری تأکید نمود که این تحریم ها به رهبری ایالات متحده ایران را وادار کرد تا برنامه هسته ای خود را متوقف یا رها سازد. "امروز، ایران اورانیوم 20 درصد غنی شده ندارد. هیچ. هر انس آن رقیق و تبدیل شده اند و بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی روزانه به فعالیت های غنی سازی ایران دسترسی داشته و به درک به مراتب عمیق تری از برنامه ایران دست یافته اند."

کری ادامه داد، تمدید مذاکرات بدین معنا نیست که مذاکرات هنوز شکست نخورده است. واشنگتن و متحدانش در صورت عدم تعیین چهارچوب جامع تا یکم مارس، سایر گزینه های خود را بررسی خواهند کرد. کری افزود "تمدید مذاکرات آن را آسانتر نخواهد کرد. بلکه دشوار و دشوارتر خواهد شد. "

عدم دستیابی به توافق نهایی ضربه ای به رئیس جمهور ایران حسن روحانی و دولت او است. روحانی با انتقاد شدید ازسلف خود، محمود احمدی نژاد، او را مسبب وخامت روابط تهران واشنگتن می دانست. او در انتخابات ریاست جمهوری ژوئن 2013 با قول توافق با آمریکا و متحدان اتحادیه اروپا و لغو تحریم ها و جلب احترام جهان به حق مسلم ایران در برنامه هسته ای غیرنظامی به پیروزی رسید.

با هدف جلب نظر ایالات متحده و شرکای اتحادیه اروپا، روحانی، مشاوره ی صندوق بین المللی پول در کاهش هزینه های اجتماعی را اجرا کرد، به مجمع اقتصاد جهانی در داووس سوسیس سفر کرد و اعلام کرد "درهای ایران برای تجارت باز است" و به شرکت های انرژی اروپا امتیاز دسترسی به ذخایر عمده انرژی کشور را داد، و بارها و بارها اعلام کرد که تهران مایل است با همکاری آمریکا به برقراری ثبات در منطقه یاری رساند در صورتیکه واشنگتن از تحریم و تلاش برای تغییر رژیم ایران دست بردارد.

رهبر ایران، به شدت از تلاش روحانی پشتیبانی می کند. او بارها به نام "وحدت ملی" به مخالفان روحانی در درون دستگاه سیاسی روحانیت و مقامات ارشد سپاه پاسداران فرمان داده تا انتقادات خود از دولت به ویژه پیرامون مذاکرات هسته ای را تعدیل کنند.

در عین حال، خامنه ای بارها در مورد نتیجه مذاکرات ابراز شک و تردید کرده است و از مسئولان خواسته تا از هیچ تلاشی در توسعه "اقتصاد مقاومتی" فروگذار نکنند.

روحانی در یک سخنرانی تلویزیونی، مذاکرات را یک پیروزی دیپلماتیک خواند و تا آنجا پیش رفت که ادعا کرد توافق با شرایط ایران قریب الوقوع است. "این شیوه مذاکره به توافق نهایی خواهد رسید و بسیاری از شکاف ها از مسیر توافق برداشته شده اند."

روحانی با حذف اشارات واشنگتن به حفظ تحریم ها علیه ایران در سال های آتی برای تضمین پایبندی ایران به آخرین توافق هسته ای، به مردم ایران گفت گروه 6 "به این نتیجه رسیده که فشار و تحریم ها علیه ایران نتیجه ای در پی نخواهد داشت. "

در حالی که گروه 6 متشکل از قدرت های بزرگ جهان است، واشنگتن، با حمایت سه قدرت اتحادیه اروپا، پیشرو تصمیمات است. همانطور که مذاکرات به ثانیه های آخر می کشید، ایالات متحده بار دیگر اذعان کرد که هرگونه توافقی با تهران براساس شرایط آنها خواهد بود.

به گزارش رسانه ها، ایالات متحده مصمم به تشدید محدودیت های برنامه هسته ای غیرنظامی ایران از جمله از بین بردن بیش از سه چهارم از سانتریفیوژهای آن است.

واشنگتن مصمم به ادامه تحریم های فلج کننده بر ضد ایران است. علاوه بر این، در طول این دوره مقدماتی طولانی مدت، قدرت های غربی تنها تعلیق تدریجی تحریم ها و نه لغو آن را خواهان اند، به طوری که بتواند به سرعت مجددا آن را وضع کنند و ایران را به عدم پایبندی به تعهدات خود متهم کنند.

تنها پس از طی یک دوره طولانی، چنانچه در مجامع غیر رسمی دوره ای پانزده تا بیست سال ذکر شده، محدودیت های خاص برنامه هسته ای غیرنظامی ایران به طور کامل حذف خواهد شد.

تا پیش از مهلت روز دوشنبه، مقامات ایالات متحده بارها و بارها اعلام کردند: آن ها علاقه مند به ادامه روند تمدید مذاکرات نیستند که بی شک بلوفی سیاسی بود.

چنانکه اظهارات کری در بالا نشان می دهد، دولت اوباما و بسیاری از بنگاه های نظامی-امنیتی آمریکا معتقدند که امتیازات قابل توجهی از تهران اخذ کرده اند و محاسبات نشان می دهد با ادامه محاصره اقتصادی ایران در کنار حفظ گزینه حمله نظامی امتیازات بیشتری نیز کسب خواهند کرد.

این جناح همچنین معتقد است در شرایطی که استراتژی واشنگتن در خاورمیانه با شکست جنگ نیابتی تغییر رژیم در سوریه و حمله داعش به عراق در باتلاقی گرفتار آمده است واشنگتن باید به بررسی امکان استفاده از تهران در تلاش های خود برای تقویت هژمونی آمریکا در خاور میانه ادامه دهد.

حداقل این درک ناگفته میان واشنگتن و تهران در رابطه با عراق شکل گرفته است و هر دو به دولت حاکم شیعی در بغداد و پیشمرگه های کرد در شمال عراق کمک نظامی کرده اند. تهران نیز حمایت خود را از پیکربندی مجدد رژیم افغانستان بدست امریکا نشان داده است.

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه تلویزیونی خود گفت: تفاوت های "مهم" با ایران بر سر مسئله هسته ای بر جای باقی مانده است. در عین حال، سخنانش حاکی ازاین بود که اگر نخبگان حاکم جمهوری اسلامی با واشنگتن هم نظر بودند روابط حسنه ایران و آمریکا به آسانی تحقق پیدا می کرد.

امکان این احیای استراتژیک، که در آن ایران، مانند دوران شاه، یکی از ارکان اصلی منافع ایالات متحده در خاورمیانه بدل شود را هم نخبگان اسرائیل و هم خانواده سلطنتی عربستان را سراسیمه ساخته است. آنها در چهارده ماه گذشته، از هیچ تلاشی برای به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته ای فروگذار نکردند.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، روز دوشنبه از شکست توافق نهایی استقبال کرد، و ادعای تکراری خود در برچیدن تمام برنامه هسته ای غیرنظامی ایران به عنوان پیش شرط لغو هرگونه تحریمی را باردیگر ابراز کرد. در مصاحبه ای با بی بی سی، نتانیاهو درخواست همیشه آشکار خود از کنگره آمریکا برای عقب نشینی از مذاکرات با تحمیل تحریم های هرچه شدیدتر را تکرار کرد. نتانیاهو "واقعیت" را مطرح می کند "این که هیچ توافقی حاصل نشده فرصتی است برای ایالات متحده و شرکای اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم های بیشتر. این مسیری است که باید طی شود."

در مصاحبه خود با بی بی سی، نتانیاهو همچنین درباره تهدید اسرائیل برای حمله نظامی به ایران تصریح کرد: "اسرائیل، حق دفاع از خود را همواره محفوظ می دارد."

دولت اوباما، به سختی تاکنون توانسته مانع از تصویب قوانینی شود که قبلا توسط کاخ سفید برای افزایش چشمگیر نیش تحریم ها اتخاذ شده بود، از جمله تحریم کلیه صادرات نفت ایران .

روز دوشنبه، سناتور جمهوری خواه، جان مک کین، لیندزی گراهام و کلی آیوت بیانیه ای صادر کرده و اعلام کردند ادامه مذاکرات با ایران باید با تحریم های بیشتر همراه شود. مدت کوتاهی پس از آن، سناتور دموکرات، رابرت منندز، رئیس پیشین کمیته روابط خارجی اعلام کرد که او مشتاق به تصویب لایحه تحریم های جدید است که مورد حمایت هر دو حزب است.