Ovaj članak je prvobitno objavljen 5. aprila 2014. Ovdje dodajemo napomenu da je web stranica Lijevih od izbijanja protesta u Bosni početkom februara izbacila samo jedno kraće saopštenje u junu, tj. da su praktično prestali sa radom. Ovakav razvoj događaja samo potvrđuje našu dijagnozu da se revolucionarni pokret ne može izgraditi na takvim oportunističkim osnovama, već da mora biti zasnovan na istorijskoj perspektivi, čvrstim principima i teorijskim temeljima.

Protesti koji su izbili prije dva mjeseca u Bosni su dali izražaja bijesu radničke klase oko katastrofalnog nivoa nezaposlenosti i užasnih ekonomskih uslova, stvorenih kroz mjere štednje koje su godinama diktirali Evropska unija i Međunarodni monetarni fond.

Protesti su otpočeli u Tuzli, gradu sa brojnom radničkom klasom i trećem po veličini u Bosni, i zatim se proširili na druge krajeve, uključujući i glavni grad Sarajevo. Brojne vladine zgrade su zapaljene i više kantonalnih vlada je podnijelo ostavke.

Nakon protesta su se pojavili skupovi, ili plenumi, naprije u Tuzli, a potom i u Sarajevu, Mostaru i drugim manjim mjestima. Njima su politički dominirali grupe pseudo-ljevičara i individue koje su tvrdili da plenumi predstavljaju glas radničke klase i organe samouprave, čak i sovjete.

Među ovim grupama se ističe jedna zvana Lijevi. Na svojoj web stranici, pod rubrikom “Ko su Lijevi?” predstavljaju se sa tri rečenice u kojima se samoopisuju kao “novi politički pokret... koji zove sve ljude otvorenog uma i progresivnih ideja, koji odbijaju da potonu u apatiju i pesimizam, da nam se pridruže”. U ovoj kratkoj izjavi još kažu da “Nema alternative akciji,” i govore o “demokratskom socijalizmu, sekularizmu, feminizmu, anti-fašizmu i održivom razvoju”.

Lijevi su zvanično oformljeni u aprilu 2012. Jedan od njihovih predvodnika, Emin Eminagić, govoreći o studentskim protestima koji su uslijedili nakon izbijanja svjetske finansijske krize 2008-me, objasnio je da su ti protesti “izrodili grupu mladih ljudi koji su počeli da razmišljaju politički i pokušavali da stvore bolju budućnost za našu zemlju”. Eminagić nastavlja: “Sada postoji politička partija, oformljena od strane bivših studentskih aktivista, zvana Lijevi, koja koristi plenume kao mehanizme za donošenje odluka u svojim osnovnim organizacijama”.

Eminagić je magistrirao nacionalističke studije na Centralnoevropskom univerzitetu u Budimpešti i radio je kao pripravnik u Centru za sigurnosne studije, sarajevskom think tank-u koga vode zvaničnici bosanskog ministarstva vanjskih poslova a finansiraju, između ostalih, NATO, USAID, Evropska komisija i razne evropske vlade.

Lijevi vuku korijene iz organizacija kao što su Dosta! i Jedinstvena Organizacija za Socijalizam i Demokratiju (JOSD). Ova potonja je sebi bila postavila za cilj da “ujedini individue raznih antikapitalističkih ubjeđenja (marksiste, anarhiste, anarhosindikaliste, trockiste, situacioniste, lijeve komuniste, evro-komuniste, pristalice demokratskog socijalizma i druge) u jedinstvenu organizaciju”.

Septembra 2009. Dosta i JOSD su organizovali Forum Otpora koji je ugostio likove poput Francois Sabado-a i Lucien Perpette-a, vodeće članove pabloističkog Ujedinjenog sekretarijata (USec). USec je otpao od trockizma 1950-ih. Pridajući revolucionarnu ulogu staljinističkoj birokratiji u Sovjetskom Savezu, socijal-demokratskim partijama na zapadu i raznim buržoaskim nacionalnim pokretima širom svijeta, likvidirali su sekcije Četvrte Internacionale jednu za drugom.

Između 2010-te i 2012-te, JOSD je organizovao tri “lijevo orijentisana” festivala u Sarajevu. To su uradili u sprezi sa fondacijom Roze Luksemburg, think tanka Lijeve partije (Die Linke) u Njemačkoj, buržoaske partije u potpunosti posvećene privatnom vlasništvu, tržišnoj ekonomiji i kapitalističkoj državi. Zvani AntiFest, ovi festivali su pružili platformu za razne međunarodne pseudo-ljevičare. U martu 2014-te Lijevi su ugostili Olivier Besancenot-a, vođu francuske pabloističke Nove Anti-kapitalističke partije (NPA). On je zauzvrat hvalio Tuzlu kao “neznani glavni grad Evrope radnika i naroda”.

Nedostatak principa i demoralizacija ovog sloja oko Dosta i JOSD-a su očigledni iz njihove političke evolucije. Jedan nekadašnji vođa JOSD-a, Salmedin Mesihović, profesor istorije na sarajevskom univerzitetu, je skorije napisao članak naslovljen: “Ako ste skloni sadomazohizmu, osnujte ili budite među osnivačima stranaka kod južnih Slavena iliti Zapadnih Balkanaca”. Najglasniji vođa Dosta, Demir Mahmutčehajić je sada opštinski zastupnik Socijaldemokratske partije, nasljednika staljinističkog Saveza Komunista Bosne i Hercegovine.

Naročito je poučna evolucija novinara Vuka Bačanovića, dugogodišnjeg vodećeg člana JOSD-a i glavnog kolumniste na vebsajtu Lijevih. Nekada je Bačanović protestovao protiv nejednakosti i začinjavao svoje pisanje jezikom koji je zvučao revolucionarno, citirajući Marksa, Lenjina i Trockog.

Međutim, tu do 2012-te, baš u vrijeme kad je JOSD mijenjao kožu i mutirao u Lijeve, Bačanović se žalio na “Nekoliko desetina međusobno zavađenih trockističkih internacionala”, govoreći kako “savremena revolucionarna gibanja kao da ih gotovo u potpunosti zaobilaze, ili, još gore, oni zaobilaze njih.”

U članku od 20. marta 2014-te pod naslovom “Gdje griješe plenumi?” Bačanović piše da sarajevskim plenumom dominiraju “uposlenici nevladinog sektora” što “odbija ljude”. Zatim kritikuje kao “djelimično utopističke” ili “nerealne” zahtjeve za razna socijalna davanja, izjavljujući: “Umjesto kratkoročnih rješenja u vidu izdašnih socijalnih naknada, jedini trenutačni put prosperiteta jeste … kroz kreiranje prilika za rad. Konkretno, ono što bi se moglo zahtijevati jeste da se 20% budžetskih prihoda na svim nivoima vlasti kontinuirano mora slijevati u … razvojne banke i industrijske fondove” kojima bi upravljale “profesionalne investicione kuće”.

Drugim rječima, još više javnog novca bankama, a socijalna davanja samo u onoj mjeri u kojoj kapitalisti mogu da ih priušte. Preraspodjela bogatstva, pomenuta uzgred, je odložena na neodređeni period.

Bačanović zaključuje: “To je, dakle, primarno, a onda dugoročno možemo govoriti o progresivnim porezima, radničkoj participaciji, samoupravljanju, novom demokratskom socijalizmu i drugim progresivnim tekovinama. Plenumi … jesu najprogresivnija društvena pojava … i upravo stoga moraju sazrijevati, a najprije u shvatanju da ne mogu, preko noći (a na kraju krajeva i uopšte), zamijeniti zakonodavnu i izvršnu vlast.”

Pseudo-ljevičari u JOSD-u i Lijevima se odnose sa prezirom prema najvažnijim istorijskim pitanjima i šuruju sa snagama koje imaju dugogodišnji kontrarevolucionarni dosije. Ubrzo su završili napuštajući svoj ograničeni reformistički program.

Njihova društvena osnova je srednja klasa: univerzitetski profesori i post-diplomska mladež koja stremi akademskim i sličnim karijerama, novinari, advokati i drugi stručnjaci. Društveni svjetonazor ovog sloja nije težnja za kompletnom popravkom kapitalističkog društva koja bi pogodovala ugnjetenoj većini, već naprotiv njihov sopstveni društveni napredak i ravnopravnija raspodjela prihoda tek unutar najbogatijih 10 posto stanovništva.

Izgradnja istinski revolucionarne partije je moguća jedino na osnovu čvrstih istorijskih principa i teorijskih postignuća izborenih kroz generacije klasne borbe. Nasuprot raznim pseudo-ljevičarima, jedino Međunarodni Komitet Četvrte Internacionale, koji izdaje World Socialist Web Site, je vođen takvom perspektivom i zasnovan je na takvim principima.

Kao dio naše borbe da uvećamo naš uticaj u bivšoj Jugoslaviji, s radošću objavljujemo da ćemo u bliskoj budućnosti ponovo uspostaviti WSWS stranicu na srpsko-hrvatskom. Ubijeđeni smo da će poslužiti kao vodilja za najnaprednije slojeve radnika i mladih u regiji.

5. april 2014.