මෙම ලිපිය මැයි 14 වනදා ඉංග්‍රීසි බසින් පලවිය
තහවුරු කරන ලද කොරෝනා වෛරස් රෝගීන් සංඛ්‍යාව අනුව ඇමරිකානු රටවල් ප්‍රථම වරට යුරෝපය අභිබවා ගොස් ඇති බව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (ලෝසෞසං) බදාදා නිවේදනය කලේය. යුරෝපයේ මිලියන 1.73 ට සාපේක්ෂව බටහිර අර්ධගෝලයේ නිල වශයෙන් වාර්තා වූ ආසාදන සංඛ්‍යාව මිලියන 1.74 ක් වේ.
මෙම මාරුව නිසැකවම වැදගත්කමක් දරන අතර, එක්සත් ජනපදය තුල මෙන්ම ලතින් ඇමරිකාවේ ප්‍රදේශ හරහා දිනෙන් දින ව්‍යාප්ත වන මාරාන්තික ව‍ෛරසයේ සැබෑ ව්‍යාප්තිය පිලිබඳ මෙම සංඛ්‍යාලේඛන විශාල අවතක්සේරු කිරීමක් ලෙස පොදුවේ සලකනු ලැබේ.
ලෝක ජනගහනයෙන් සියයට පහක ජනගහනයක් සහිත එක්සත් ජනපදයේ ලොව පුරා තහවුරු වූ රෝගීන්ගෙන් හතරෙන් එකකට වැඩි ප්‍රමානයක් (මිලියන 1.4 කට වඩා වැඩි) සහ ලොව පුරා මරන වලින් තුනෙන් එකක් පමන ප්‍රමානයක් (85,000 කට ආසන්න) සඳහා වග කියයි. ට්‍රම්ප් ආන්ඩුවේ සහ සමස්ත එක්සත් ජනපද පාලක කතිපයාධිකාරයේ පැත්තෙන් මිනිස් ජීවිත කෙරෙහි සාපරාධී නොහැකියාව සහ උදාසීනත්වය පිලිබඳ ඇමරිකානු ධනවාදයේ තවත් ප්‍රතික්ෂේප කල නොහැකි චෝදනාවක් තිබිය නොහැකිය.
නමුත්, වසංගතයේ කේන්ද්‍රය පරන ලෝකයේ සිට නව ලෝකය දෙසට මාරුවීම සිදු වන්නේ ආසාදිතයින් වැඩිවීමේ වේගය පෘථිවියේ ඉහලම අගයෙන් අතර වන ලතින් ඇමරිකාවේ වැඩි වැඩියෙන් පාලනය කල නොහැකි ක්ෂනික වැඩිවීමක් සමගිනි.
මාරාන්තික ව‍ෛරසය පැතිරීම උත්සන්න වීමට හේතුව වන්නේ පෘථිවි තලයෙහි වඩාත්ම සමාජීය වශයෙන් අසමාන කලාපය බවට ලතින් ඇමරිකාව පත් කෙරුනු පෙර පැවති සමාජ හා ආර්ථික රෝගාබාධයන් ය. කලාපයේ අර්බුදයේ සම්පූර්න බර කම්කරු පන්තිය මත පැටවීමට අධිෂ්ඨාන කර ගත් කොල්ලකාරී ජාතික ධනේශ්වරයේ පාලනයත් සමඟ එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ සියවසක පීඩාව හා ආර්ථික සූරාකෑමත් මගින් ලතින් ඇමරිකාවේ වැඩකරන ජනතාව වඩාත් වසංගතයේ අවදානමට ලක් කරනු ලැබ ඇත.
කොරෝනා ව‍ෛරසය පැතිරීම, විරැකියාව හා දරිද්‍රතාව ඉහල යාම, සිය ගනනක් ජීවිත බිලිගත් පිරී ඉතිරී ගිය සිරගෙවල්වල සිරවී සිටින මහාද්වීපයේ මිලියන 1.5 ක සිරකරුවන් අතර ලේ වැකි කැරලි, දේශපාලන සහ සමාජ ජීවිතය ට හමුදාවේ වැඩිවෙමින් පවතින මැදිහත්වීම ඇතුලුව කලාපීය වශයෙන් බලපෑම් ඇති කර තිබේ.
ඉක්වදෝරයේ වෙරලබඩ නගරයක් වන ගුවායාකිල් හි පලමු වරට දිස්වූ වීදිවල අතහැර දමන ලද සිරුරු සහිත බිහිසුනු දර්ශන, මනවුස්, බ්‍රසීලය සහ ඉක්විටෝස් වැනි පේරු හි ඇමසෝනියානු නගර වල සහ වෙනත් තැන්වල නැවත නැවත මතුවී ඇත. රටක් රටක් පාසා, අනුප්‍රාප්තික ව්‍යුහාත්මක වෙනස්කම් කිරීමේ වැඩපිලිවෙලවල් ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී අනුකම්පා විරහිතව කප්පාදුවට ලක්වූ සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතීන් සමග මෘත ශරීරාගාර හා සුසාන භූමිවල ධාරිතාව ඉක්මවා ගොස් ඇති අතර, ප්‍රධාන නගර ගනනාවක සමූහ මිනී වලවල් සූදානම් කෙරෙමින් ඇත.
ව‍ෛරසය පාලනය කරගත නොහැකි ලෙස පැතිරීම සහ ඊට මිනිස් ජීවිතවලින් වන්දි ගෙවීම ගැන ධනවාදී පාලක පංතීන්හි සාපරාධී නොසලකා හැරීම සහ උදාසීනත්වය පිලිබඳ පැහැදිලි උදාහරන ලෙස ජනගහනය හා ආර්ථිකය යන අංශ දෙකින්ම කලාපයේ විශාලතම රටවල් දෙක වන මෙක්සිකෝව සහ බ්‍රසීලය හඳුනාගත හැකිය.
රටවල් දෙකෙහිම එක් දිනක තහවුරු කෙරෙනු වැඩිම කෝවිඩ්-19 මරන සංඛ්‍යාව ලෙස අඟහරුවාදා, බ්‍රසීලයේ 881 ක් සහ මෙක්සිකෝවේ 353 ක් වාර්තා විය.
රටවල් දෙකෙහිම, මරනවල මෙම නව ඉහලයාම බොහෝ දුරට සංකේතාත්මක ස්වරූපයක් ගනී. මියගිය අයගේ සැබෑ සංඛ්‍යාව බෙහෙවින් වැඩි බව කවුරුත් දනිති.
බ්‍රසීලයේ, මරන 881න් පෙන්නුම් කෙරෙන්නේ පෙර පැය 24 තුල මියගිය සංඛ්‍යාව නොව, සමහරක් පෙර දිනයන්හි සිදුවු මරන සහිත තහවුරු වූ මරන සංඛ්‍යාවයි. ඒ අතරම, තවමත් කෝවිඩ්-19 වලින් සිදුවූ බවට සැක කල හැකි මරන 2,050 ක් ඇති බව ආන්ඩුව පිලිගන්නා නමුත් තවමත් එය තහවුරු කර නොමැත. මෙයට අමතරව දුගී බ්‍රසීල ජාතිකයන් දහස් ගනනක් ජනාකීර්න කම්කරු පන්තික නිවහන් ප්‍රදේශවල නිවෙස්වලද සහ සාඕ පවුලෝ, රියෝ ද ජැනෙයිරෝ සහ වෙනත් නගරවල නිවෙස්වලද වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර නොමැතිව මිය ගොස් ඇත.
සාඕ පවුලෝ විශ්ව විද්‍යාලයේ වෛද්‍ය විද්‍යාලයේ කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙලි වී ඇත්තේ ආසාදන සංඛ්‍යාව නිල සංඛ්‍යාවට වඩා 15 ගුනයකින් වැඩි බවයි; වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, මිලියන 3 කට ආසන්න ය. සන්සන්දනාත්මකව බ්‍රසීලයේ සිදු කරන ලද පරීක්ෂන ප්‍රමානය එක්සත් ජනපදයේ කෙරී ඇති ප්‍රමානයෙන් යන්තම් දහයෙන් එකක් පමන වන අතර එය තවමත් ප්‍රමානවත් මට්ටමක නොපවතියි.
මෙක්සිකෝවේ, තහවුරු කෙරුනු ආසාදන 38,324 සහ මරන 3,926 වසංගතයේ සැබෑ සංඛ්‍යාවෙන් සුලු කොටසකි. මෙක්සිකෝ නගරයේ පමනක්, ආන්ඩුව විසින් වාර්තා නොකරන ලද මරන දහස් ගනනක් වන බව වෛද්‍ය බලධාරීන් විසින් ගනනය කරනු ලැබ තිබේ. නව රෝගීන් ඇතුලත් කර ගැනීමට නොහැකිව කෝවිඩ්-19 වින්දිතයින්ගෙන් රෝහල් පිරී ඉතිරී යයි. නගරයේ ආදාහනාගාරවලින් පිටත මිනී පෙට්ටි ගොඩ ගැසී ඇත. ඕඊසීඩී හි (ආර්ථික සහයෝගීතාව සහ සංවර්ධන සංවිධානය) සාමාජික රටවල් 36 අතර මෙක්සිකෝව අවම පරීක්ෂන කර ඇත.
සමඟ එක්වී තවදුරටත් ලාභ අවශ්‍යතා සඳහා කම්කරුවන් රෝග හා මරනයට නිරාවරනය කරමින් ඔවුන් කර්මාන්තශාලා හා සේවා ස්ථාන වෙත නැවත බලහත්කාරයෙන් පිටත් කිරීමට අත්වැල් බැඳගත්හ.
බ්‍රසීල ධනපති පන්තියේ සහ ලෝක මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනයේ අවශ්‍යතා ඉතා කුරිරු ලෙස ප්‍රකාශ කර ඇති බ්‍රසීලයේ ෆැසිස්ට් ජනාධිපති ජෙයාර් බොල්සොනාරෝ සියලු කාර්මික හා ඉදිකිරීම් කටයුතු “අත්‍යවශ්‍ය සේවා” ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කර තිබේ. ඔහු ප්‍රමුඛ ධනවාදී ව්‍යාපාරිකයන් සමඟ “පාගමනකට” එක් වූයේ ප්‍රාන්ත විසින් පනවා ඇති සීමිත නිරෝධායන පියවරයන් නීති විරෝධී ලෙස නිවේදන කරන ලෙස බ්‍රසීලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරනයෙන් ඉල්ලා සිටීම සඳහාය.
කොරෝනා ව‍ෛරසය “කුඩා උනක්” ලෙස බැහැර කිරීම හේතුවෙන් මීට පෙර උමතුවෙන් සිටි අයෙකු ලෙස සමච්චලයට ලක් වූ බොල්සෝනාරෝ දැන් ධනවාදී අවශ්‍යතා සඳහා වඩාත්ම ස්ථාවර ප්‍රකාශකයා බවට පත්ව ඇත. බදාදා ඔහු තම අන්ත දක්ෂිනාංශික ආධාරකරුවන් අමතා කල කතාවක දී බ්‍රසීලියානු කම්කරු පන්තියට අවසාන තර්ජනය ඉදිරිපත් කලේය: “ජනතාව නැවත රැකියාවට යා යුතුය. කවුරුන් හෝ වැඩ කිරීමට අකමැති නම්, ගෙවල්වලම හිටපියව්. කතාව ඉවරයි."
මේ අතර, මෙක්සිකෝ නගරයේ උතුරට සැතපුම් 4,000 ක් දුරින් ජනාධිපති ඇන්ඩ්‍රෙස් මැනුවෙල් ලෝපෙස් ඔබ්‍රඩෝර් බදාදා ප්‍රවෘත්ති සාකච්ඡාවක් පැවැත්වූ අතර එහිදී ඔහු ප්‍රකාශ කලේ “උමග අවසානයේ ආලෝකයක්” ඇති බවත් මෙක්සිකෝවේ “නව සාමාන්‍යයක්” උදාවෙමින් පවතින බවත් ය. ඔහු මින් අදහස් කලේ කෝවිඩ්-19 මගින් මෙක්සිකානු කම්කරුවන් සිය ගනනකගේ ජීවිත දැනටමත් අහිමිවීමෙන් පසු පතල් කැනීම්, ඉදිකිරීම් සහ වෙනත් කර්මාන්තවලට මෙන්ම මැක්විලඩෝරා දේශ සීමාවේ පිහිටි වහල්ශ්‍රම කම්හල් සහ මෝටර්රථ වාහන කර්මාන්තශාලාවලට නැවත ගාල් කල යුතු බවයි.
ලෝපෙස් ඔබ්‍රඩෝර් ක්‍රියා කලේ මෙක්සිකානු ධනපතියන්ගේ අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් පමනක් නොව, ට්‍රම්ප් ආන්ඩුවේ සහ එක්සත් ජනපද මෝටර් රථ නිෂ්පාදකයින්ගේ, ආයුධ නිෂ්පාදකයින්ගේ සහ වෙනත් කර්මාන්තවලත් නියෝග මත ය. මෙක්සිකෝවේ නිෂ්පාදනය මත මොවුන්ගේ සැපයුම් දාමයන් රඳා පවතී.
මෙක්සිකෝවේ සහ බ්‍රසීලයේ කම්කරුවෝ සිය සගයන් අසනීප වී රැකියාවෙන් මිය යන විට පවා වැඩ කිරීමට බල කිරීමට දැරෙන වෑයමට විරෝධය පල කරමින් දැනටමත් සියුඩාඩ් ජුවාරෙස්, ටිජුවානා, මෙක්සිකිලි සහ රෙනෝසා හි මැක්විලඩෝරා කම්කරුවන්ගේ සිට බ්‍රසීලය පුරා ඇමතුම් මධ්‍යස්ථාන සහ බෙදා හැරීම් කම්කරුවන් දක්වා වර්ජනයන්හි නිරත වී ඇත. දෙගුනයකින් වැඩට යැවීමේ උද්ඝෝෂනය දෙරටේදීම තුඩු දිය හැක්කේ පන්ති අරගලයේ පිපිරීමකට පමනි.
මාරාන්තික කොරෝනා වසංගතය හමුවේ, සමාජ-ව්‍යාධිමය හා ෆැසිස්ට් හිටපු හමුදා නායක බොල්සොනාරෝ සහ ලෝපෙස් ඔබ්‍රඩෝර් කම්කරුවන්ගේ ජීවිතවල වියදමින් ස්වදේශික කතිපයාධිකාරීන්ගේ සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනයේ අවශ්‍යතා ආරක්ෂා කිරීමේ ප්‍රතිපත්තියටම පැමින ඇත. මොවුන් ජාත්‍යන්තර ව්‍යාජ වම විසින් “ප්‍රගතිශීලී”, “වාමාංශික” සහ මෙක්සිකානු ජනතාවගේ “සමාජවාදී” නියෝජිතයන්ද ලෙස පවා ඔජවඩවන ලදී.
ධනපති පාලක පන්තිවල සහ අධිරාජ්‍යවාදයේ අවශ්‍යතා නියෝජනය කරන පවත්නා සියලු දේශපාලන පක්ෂ හා ආයතනික ව්‍යුහයන්ට එරෙහිව ලතින් ඇමරිකාව පුරා කම්කරු පන්තිය ස්වාධීනව දේශපාලන බලමුලු ගැන්වීමේ අනිවාර්ය අවශ්‍යතාව වඩා පැහැදිලිව පෙන්වීමට කිසිවකට නොහැක. බොල්සෝනාරෝ, චිලියේ පිනෙරා සහ කොලොම්බියාවේ ඩියුක් යන අන්ත දක්ෂිනාංශිකයින්ගේ ආන්ඩු පමනක් නොව, වෙනිසියුලාවේ “බොලිවේරියානු සමාජවාදීන්” ලෙස ලෝපෙස් ඔබ්‍රඩෝර් වැනි “වාම” යැයි කියනු ලබන ධනේශ්වර ජාතිකවාදීන් සහ බ්‍රසීලයේ කම්කරු පක්ෂයේ දූෂිත ධනේශ්වර සංවිධානද මීට ඇතුලත් වෙයි.
කොරෝනා වෛරස් වසංගතය සහ එමගින් තියුනු කෙරී ඇති පන්ති අරගලය විසින් ඇති කෙරුනු තීරනාත්මක කර්තව්‍යය වන්නේ ධනවාදය අවසන් කිරීමේ පොදු අරගලයක එක්සත් ජනපදයේත් ජාත්‍යන්තරවත් කම්කරුවන් සමඟ ලතින් ඇමරිකාව පුරා කම්කරුවන් එක්සත් කිරීමට සටන් කිරීමේ අරගලය මත පදනම්ව කම්කරු පන්තියේ නව විප්ලවවාදී නායකත්වයක් ගොඩනැගීමයි. මෙයින් අදහස් කරන්නේ බ්‍රසීලය, මෙක්සිකෝව සහ අර්ධගෝලය හරහා හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුවේ ශාඛාවන් ගොඩනැගීමයි.