හම්බන්තොට, මිරිජ්ජවිල අපනයන සංවර්ධන කලාපයේ ක්‍රියාත්මක වෙමින් පැවති, කේන් ඇපරල් කම්හල එහි සේවයේ නියුතුව සිටි 400 ක් පමන වන කම්කරුවන්ට දැනුම් නොදීම වසා දමා ඇත. ඇනවුම් ලැබෙන තෙක් යලි විවෘත කිරීමට හැකියාවක් නැතැයි එහි හාම්පුතුන් විසින් නිවේදනය කර ඇත.
වසංගතය හේතුවෙන් කම්හල වසා දමන විට, එය, වෙනත් කර්මාන්තකරුවන්ගේ උප කොන්ත්‍රාත්කරුවෙකු ලෙස ටී ෂර්ට් සහ ස්කිනී නිෂ්පාදනයේ යෙදී සිටියේ ය.
අදාල සමාගමේ තත්ව පරිපාලකයකු ලෙස වසර පහක පලපුරුද්දක් ඇති, අම්බලන්තොට බැරගම, දිලිත් නිපුන් ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ වාර්තාකරුවන් සමග පැවසුවේ, අප්‍රේල් 20 වැනි දා සියලු අපනයන කලාප වල කම්හල් විවෘත කරන බව ආන්ඩුව නිවේදනය කල නමුත් කේන් ඇපරල් කම්හල විවෘත නොකල බවයි.
අමු ද්‍රව්‍ය, නිමි භාන්ඩ හා වෙනත් භාන්ඩ කම්හලෙන් ඉවත් කරමින් සිටින බව නිපුන් ඇතුලු කම්කරුවන්ට දැනගන්නට ලැබී ඇත. ඒ පිලිබඳව හම්බන්තොට කම්කරු කොමසාරිස් කාර්යාලයට පැමිනිලි කලද ඉන් ප්‍රතිඵලයක් නො ලැබුනු බව ඔහු පැවසීය. පසුව, තම රැකියා සහ වැටුප් ආරක්ෂා කර දීමට මැදිහත් වන මෙන් ඉල්ලා, කම්කරුවන් එකසිය තිහක් පමන අත්සන් තැබූ, ලිපියක් ආයෝජන මන්ඩලය වෙත යොමු කර ඇත.
ආයෝජන මන්ඩලය, කම්කරු කොමසාරිස් කාර්යාලය සහ කේන් ඇපරල් හාම්පුතුන්, ”සමතයක්” සඳහා, කම්කරු නියෝජිතයින් ලෙස කැඳවනු ලැබූ කිහිප දෙනෙකු සමඟ සාකච්ඡාවක් පවත්වා තිබූ අතර එහි දී සමාගම දැනුම් දී ඇත්තේ තමන්ට ඇනවුම් ලැබී නැති නිසා වන්දියක් ගෙවීම පවා කල නො හැකි බවයි.
මාර්තු මාසයෙන් පසු කම්කරුවන්ට වැටුප් හෝ වෙනත් කිසිදු දීමනාවක් නො ලැබී ඇති අතර මාර්තු මාසයේ දී ලැබී ඇත්තේ නියමිත වැටුපෙන් අඩක් පමනි.
ඒ කෙසේ වෙතත් මෙම සාකච්ඡාවෙන් අනතුරු ව ආයෝජන මන්ඩලය විසින් මිරිජ්ජවිල ආයෝජන කලාපය කේන් ඇපරල් කම්කරුවන්ට තහනම් ප්‍රදේශයක් බවට පත්කර ඇත.
කම්කරුවන් මුහුනදුන් මෙම තත්ත්වය වසන් කරනු ලැබූ ධනපති මාධ්‍ය කෙරෙහි ද කම්කරුවන් තුල ඇත්තේ බලගතු විරෝධයක් බව කම්හලේ මැෂින් ක්‍රියාකරවන්නියක් ලෙස සේවය කල ජනුෂිකා පැවසුවාය. පසු ගිය වසරේ අගෝස්තු මාසයේ සිට කම්කරුවන්ගේ අර්ථ සාධක අරමුදල් බැර කර නැති බව ද ඇය සඳහන් කලාය.
කම්කරුවන්ට තම අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් සටන් වැදීමේ අවශ්‍යතාව ඇති නමුත් තමන්ගේ ම සංවිධානයක් හෝ ක්‍රියා මාර්ගයක් නො වූ බැවින්, ජනතා විමුක්ති පෙරමුනට අයත් අන්තර් සමාගම් සේවක සංගමය එම හිඩැස ගසා කෑමට උත්සාහ කලේය. තමාට සාධාරනය ඉටු කර දෙන මෙන් ඉල්ලා සිටින ලිපියක් කම්කරු කාර්යාලයට භාර දීම සඳහා එය නැවතත් කම්කරුවන් මෙහෙයවී ය.
ඊනියා කම්කරු කාර්යාලයට යලියලිත් බඩගෑමෙන් කම්කරුවන්ට කිසිවක් ඉටු නොවන බව එහි නිලධාරිනියක් කල ප්‍රකාශයෙන්ම පැහැදිලි වෙයි. ඇය කීවේ ”හැකියාවක් ඇත්නම්” රැකියා අහිමි වන කම්කරුවන්ට සහනයක් සලසන්නැයි ආන්ඩුව හාම්පුතුන්ගෙන් ඉල්ලා ඇති බවයි. කවර හෝ සහනයක් සැලසීමට ”හැකියාවක් නොමැති” බව කේන් ඇපරල් පාලකයන් දැනටමත් පවසා ඇත.
සැබෑ කරුන නම්, ආන්ඩුව වෘත්තීය සමිති වල හා ධනපති මාධ්‍ය වල පූර්න සහයෝගය ඇතිව, උත්සන්න වී ඇති අර්බුදයේ බර මුලුමනින් ම කම්කරුවන් මත හෙලා හාම්පුතුන් රැක ගැනීමට පියවර ගනිමින් සිටින බව යි.
අප්‍රේල් 20 දා අපනයන සංවර්ධන කලාප සහ අනෙකුත් තැන්වල ඇඟලුම් කම්හල් විවෘත කිරීමත් සමග තමන් රැකියාවෙන් දොට්ට දමා ඇති බව බොහෝ කම්කරුවන්ට දැන ගැනීමට ලැබුනි. කේන් ඇපරල් මෙන්ම තවත් කම්හල් ගනනාවක් වසා දමා ඇත.
කොග්ගල අපනයන කලාපයේ කොග්ගල ගාමන්ට්, හික්කඩුව වෝග් ටෙක්ස්, යක්කල එවර් බෙස්ට් සහ හයිඩ්‍රාමනි නිදසුන් කිහිපයක් පමනි.
ජුනි 2 මාධ්‍ය වාර්තා කලේ ඒ වන විට සේවයෙන් ඉවත් කිරීම, වැටුප් නො ගෙවීම, වැටුපෙන් කොටසක් ගෙවීම යන කරුනු වලට සම්බන්ධිත පැමිනිලි 15,000ක් කම්කරු දෙපාර්තමේන්තුවට යොමු වී කෙරී ඇති බව ය.
1978 නිදහස් වෙලඳ කලාප ආරම්භ කෙරුනේ, ”දුප්පත්කම අඩු කිරීමේ”පියවරක් ලෙස හඳුන්වා දෙමිනි. මේ වන විට හොඳින් ම සනාථ වී ඇති පරිදි එය දුප්පත් කම යහමින් ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් ධනපතියන්ගේ ලාභ ශ්‍රම වේදිකාවන් තනාදීමේ ව්‍යාපාරයකි.
දක්ෂින සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිය යටතේ, හම්බන්තොට, කොලඹ නගරයෙන් පසු, ප්‍රධාන වානිජ මධ්‍යස්ථානය බවට පත් කිරීමේ සැලසුම් මහින්ද රාජපක්ෂ තන්ත්‍රය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කලේ, රටේ ජාතික ආදායම වර්ධනය කිරීමේත්, ප්‍රදේශයේ විරැකියාව අතුගා දමා පෙර නො වූ විරූ සමෘද්ධියක් ලඟා කර දීමේ දැවැන්ත ව්‍යාපෘතියක් ලෙස පම්පෝරි ගසමිනි.
මිරිජ්ජවිල අපනයන සංවර්ධන කලාපය ඉහත ව්‍යාපෘතියෙහි ප්‍රධාන කොටසක් ලෙස 2012 දී ආරම්භ කෙරුනි. අක්කර දෙසිය විසිඅටක ඉඩම් ඒ සඳහා අත්පත් කර ගත්තේ ය. රුපියල් බිලියන 2.2 ක් වැය කරමින් යටිතල පහසුකම් සම්පාදනය කෙරුනි. ආයෝජකයන් ආකර්ශනය කර ගැනීම සඳහා අවුරුදු පහේ සිට විස්ස දක්වා බදු සහන සැලසී ය. යන්ත්‍ර හා උපකරන ගෙන්වීමේ දී ඒවා තීරු බදු සහ පිරිවැටුම් බදු වලින් නිදහස් කරන ලදී. ඩොලර් බිලියන ගනනක විදේශ නය මත වරාය, ගුවන් තොටුපොල සහ මහා මාර්ග ඉදි කරමින් ඒවා දේශීය හා විදේශීය ආයෝජකයන් ගේ ආකර්ශනය දිනා ගනු ඇති බව කියැවිනි.
මෝටර් රථ එකලස් කිරීමේ කර්මාන්ත, ඉදිකිරීම් වලට සම්බන්ධ නිෂ්පාදන, ප්‍රවර්ධන (logistic) සමාගම්, සුවිසල් සන්නාමික වෙලඳශාලා (branded warehouse ) සහ භාන්ඩ නිෂ්පාදන කර්මාන්ත ආරම්භ කිරීම අපේක්ෂිත විය.
එහෙත් පසුගිය අට වසර පුරා ම රාජපක්ෂ ආන්ඩුවට සහ සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ ආන්ඩුවට මෙම කලාපයට ආකර්ෂනය කර හැකි වූයේ ආයතන පහක් පමනි. එයින් කර්මාන්ත ශාලා තුනක් ම, කේන් ඇපරල් ඇතුලු ඇඟලුම් කම්හල් ය.
ආයෝජන මන්ඩලය යටතේ පාලනය වන සියලු ම ආයෝජන ප්‍රවර්ධන කලාප තුල කම්කරුවන් ගෙන් සියයට 30ක් අවුරුද්දක් ඉක්මවා රැකියාව නො කරති. සියයට 46ක් සේවයේ යෙදෙන්නේ අවුරුදු තුනට අඩුවෙනි. එනම් සියයට හැත්තෑ හයක් අවුරුදු තුන ඉක්මවා සේවය නො කරති.
වර්තමාන අර්බුදයේ දී මුලින් ම රැකියා අහෝසි කෙරුනේ මාස හය නො ඉක්මවූ සේවකයන්ගේ ය. ඇඟලුම් කර්මාන්තයේ ලක්ෂ හතරකට රැකියා අහිමි වනු ඇති බව ගනන් බලා ඇත. බංග්ලාදේශය, ඉන්දියාව, වියට්නාමය ඇතුලු ආසියාව පුරා කම්කරුවෝ මෙම තත්වයට මුහුන දී සිටිති.
කේන් ඇපරල් කම්කරුවන්ගේ ප්‍රශ්නය විසඳීමට යැයි කියමින් හම්බන්තොටට පැමිනි අන්තර් සමාගම් සේවක සංගමයේ උප ලේකම් ආර්.ඒ.ඩී. ජයතිලක මුන ගැසුනු ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ වාර්තාකරුවෙකු මෙම තත්වය යටතේ කම්කරුවන්ගේ රැකියා ආරක්ෂා කරන්නේ කෙසේදැයි විමසීය.
ඔහු කියා සිටියේ, හාම්පුතුන් සහ සේවකයන් එකඟතාවක් ඇති කර ගෙන සාමූහික ව ගමන් කිරීම අවශ්‍ය බවයි. “අපේ ස්ථාවරය ඒකයි. මේ මොහොතේ රටේ ක්‍රියාත්මක වෙන්නෙ ඒ ස්ථාවරය මයි.”
“රටේ ක්‍රියාත්මක වන” මෙම “ස්ථාවරය” මත ජවිපෙ ට අයත් සමිති, අනෙක් සමිති ද සමග එක්ව කම්කරුවන්ගේ වැටුප් හරි අඩකින් ද දීමනා මුලුමනින්ම ද කපා දැමීමට ගිවිසුමකින්ම සම්මාදමි විය. කේන් ඇපරල් ඇතුලු සමාගම්වල පරිපාලනයන් කම්කරුවන්ගේ වැටුප් පවා නොදී කිසිදු වන්දියකින් තොරව ඔවුන් රැකියා වලින් දොට්ට දැමීමට හයිය ගෙන ඇත්තේ සමිතිවල මෙම පාවාදීමෙනි.
අන්තර් සමාගම් සේවක සංගමය, නිදහස් වෙලඳ කලාප හා පොදු සේවක සංගමය, ශ්‍රී ලංකා වෙලඳ කාර්මික හා පොදු කම්කරු සංගමය, එක්සත් කම්කරු සම්මේලනය ඇතුලු සියලු වෘත්තීය සමිති, ධනේශ්වර පද්ධතියේ උපාංග බවට පරිවර්තනය වී ඇත.
වැටුප් ලබාදිය යුතුය, රැකියා ආරක්ෂා කල යුතුය ආදී වසයෙන් කම්කරුවන් ඉදිරියේ උස් හඬින් කතා කරන අතරම, ඔවුහු සමාගම්වල පාඩුව කම්කරුවන් මත පැටවීමේදී හාම්පුතුන් සමග ඒකාබද්ධ ව සිටිති.